Sproszkowany i ogrzany spala się w powietrzu świecąc jaskrawo. Jest twardym i kruchym metalem, staje się kowalny dopiero w temperaturze powyżej 500oC. Na powietrzu w temperaturze pokojowej pokrywa się powłoką tlenku, nie ulega działaniu wody. Reaguje z kwasami wydzielając wodór, nie rozpuszcza się jednak w kwasie azotowym z powodu utleniania – pasywacji powierzchni, rozpuszcza się pod działaniem zasad. Został odkryty w 1798 roku, a otrzymano go w stanie wolnym w 1828 roku w procesie redukcji chlorku berylu metalicznym potasem. Głównym surowcem, z którego pozyskuje się beryl są krzemiany glinowo-berylowe, w stanie metalicznym otrzymywany jest poprzez elektrolizę jego stopionych soli. Występuje w minerałach takich jak beryl, chryzoberyl, fenakit, niektóre jego odmiany takie jak szmaragd, akwamaryn czy heliodor zabarwione tlenkami chromowymi znane są, jako kamienie szlachetne.
Wykorzystywany jest, jako dodatek do stopów metali zwiększający twardość i odporność na korozję. Stopy miedzi z zawartością już 3 % berylu cechują się niezwykłą twardością, elastycznością i wytrzymałości. Dodatek 1,8 % berylu w stopie z niklem, powoduje że wytrzymałość materiału na ściskanie przybiera wartość rzędu kilkudziesięciu ton na cm3. Stosowany jest także w przemyśle lotniczym, kosmicznym, jądrowym, używa się go także do produkcji syntetycznego szmaragdu.
