Skrót rozdziałów

Rozdział I. Budowa i właściwości metali oraz ich stopów przedstawia podstawowe informacje dotyczące właściwości metali oraz ich stopów, wykorzystywanych w szeroko pojmowanej obróbce artystycznej metali. Zapoznać się można w nim m.in. z ogólną budową i własnościami substancji, a także strukturą metali oraz ich stopów. Omówiono również właściwości fizyczne, mechaniczne, technologiczne oraz chemiczne metali i ich stopów. Poruszono także zagadnienia związane z korozją. Streszczono obróbkę mechaniczną i cieplną metali (w tym hartowanie przedmiotów z metali szlachetnych). Mimo czysto teoretycznego charakteru tych informacji, dają one jednak ogólny pogląd na własności metali i związane z tym możliwości ich artystycznej obróbki. Czytaj rozdział

Rozdział II. Opis wybranych metali oraz ich stopów omawia właściwości poszczególnych metali i ich stopów. Przedstawia także krótką charakterystykę minerałów bądź rud (wiele z nich wykorzystuje się czasami do wyrobu biżuterii, jako kamienie ozdobne), z których pozyskuje się te metale. Scharakteryzowano m.in. żelazo i jego stopy, metale nieżelazne (np. aluminium, miedź, nikiel czy rtęć) oraz metale szlachetne (np. iryd, pallad, złoto). Jako ciekawostkę rozszerzającą wiedze z tego zakresu, zarysowano także nieco informacji o postrzeganiu złota w średniowieczu. Czytaj rozdział

Rozdział III. Rafinacja metali szlachetnych poświęcony jest tematyce związanej z rafinacją metali szlachetnych tj. wydzieleniu czystego metalu szlachetnego z jego stopów. Obejmuje on rafinacyjne topienie oraz rafinacje chemiczną i elektrolityczną metali szlachetnych. Omówiono także odzyskiwanie złota i srebra z kąpieli galwanicznych. Czytaj rozdział

Rozdział IV. Pracownia i narzędzia zapoznaje czytelnika z regułami wyboru pomieszczenia pod pracownię oraz omawia podstawowe narzędzia niezbędne w pracy złotnika, jubilera, grawera bądź metaloplastyka. Uczula na zasady zbieranie odpadków metali szlachetnych, a także wyjaśnia pojęcie ubytku technologicznego. Podobnie jak w rozdziale pierwszym dla ubogacenia wiedzy, pokazuje stosowane narzędzia i zasady organizacji warsztatu, panujące w średniowieczu. Czytaj rozdział

Rozdział V. Prace ślusarsko montażowe przybliża bardzo istotne w procesie artystycznej obróbki metalu, prace związane z wszelkiego rodzaju czynnościami ślusarskim i montażowymi takimi jak; trasowanie, opiłowywanie, wycinanie, gwintowanie, nitowanie, wiercenie itp. Obróbka ślusarska ma ogromne znaczenie i bardzo często wpływa bezpośrednio na efekt końcowy procesu wykonania artystycznego wyrobu dekoracyjnego. Czytaj rozdział

Rozdział VI. Lutowanie wprowadza w zagadnienia dotyczące lutowania tj. metody trwałego łączenie elementów metalowych, dodatkowym roztopionym metalem. Opisano tu rodzaje oraz zastosowanie lutówek a także lutów dla złota, srebra, platyny i metali nieszlachetnych. Przedstawiono reguły obowiązujące w trakcie lutowania miękkiego, twardego i stali nierdzewnych. Kolejny raz dla zobrazowania przebiegu zabiegów złotniczych, czytelnik zapoznać się może ze sposobami ich wykonywania w okresie średniowiecza. Czytaj rozdział

Rozdział VII. Spawanie przedstawia reguły obowiązujące w czasie gazowego oraz elektrycznego spawania, tj. łączenia materiałów przez ich miejscowe stopienie i zestalenie z dodatkiem spoiwa będącego zazwyczaj tym samym materiałem, co materiał spawany. Czytaj rozdział

Rozdział VIII. Topienie metali szlachetnych opisuje reguły rządzące topieniem metali szlachetnych a także zaznajamia ze stosowanymi w tym procesie urządzeniami i przyrządami oraz topnikami. Czytaj rozdział

Rozdział IX. Obróbka wykańczająca zapoznaje z procesem mechanicznej obróbki wykańczającej (szczotkowanie, skrobanie, szlifowanie, polerowanie, matowienie), będącej w trakcie wytwarzania wyrobów artystycznych, ostatnim zabiegiem wykonywanym przez twórcę. Jej prawidłowe wykonanie w dużej mierze decyduje o ostatecznym artystyczny efekcie całej pracy. Czytaj rozdział

Rozdział X. Emalia zaznajamia czytelnika z techniką dekoracji wyrobów metalowych (najczęściej złotych, srebrnych lub miedzianych) z użyciem cienkich szklistych powłok. Omawia techniki i odmiany emalii a także m.in. zasady przygotowanie wyrobów, sposoby nakładania, wypalania oraz usuwania emalii. Dodatkowo wspomniano o namiastkach emalii oraz dawnych metodach przygotowania i nakładania emalii. Czytaj rozdział

Rozdział XI. Filigran przybliża tą technikę (przygotowanie, montaż, lutowanie), znaną od starożytności będącą metodę zdobienia przedmiotów artystycznych, której sednem jest układanie elementów ozdobnych w formie ażurowych siatek z cienkich drucików, zdobionych dodatkowo drobnymi metalowymi kuleczkami. Czytaj rozdział

Rozdział XII. Inkrustracja omawia technikę zdobienia wyrobów wykonanych z metalu, polegającą na wykonywaniu wgłębień i wklepywaniu w nie odpowiednio przygotowanego innego metalu, o innej barwie, w sposób taki by powstał dekoracyjny ornament. Czytaj rozdział

Rozdział XIII. Kształtowanie blach zawiera opis zabiegów takich jak; cyzelowanie, sztancowanie, klepanie czy wyoblanie. Techniki te w zasadzie polegają na wywieraniu na metal za pomocą odpowiednich narzędzi, nacisku powodującego trwałą zmianę kształtu obrabianego przedmiotu. Poza opisem samych technik rozdział ten zapoznaje też z wykorzystywanymi narzędziami i przyrządami pomocniczymi. Czytaj rozdział

Rozdział XIV. Grawerowanie objaśnia techniki i narzędzia stosowane w tradycyjnym grawerstwie (ręcznej metodzie obróbki artystycznej metalu a także takich materiałów jak kości, drewno czy kamienie), które można podzielić na; rytowanie, czyli grawerowanie płaskie powierzchni przedmiotu oraz wypukłe, czyli przestrzenne – trójwymiarowe. Czytaj rozdział

Rozdział XV. Niello wprowadza czytelnika w tematykę znanej od starożytności, a szczególnie popularnej w średniowieczu, techniki dekoracji przedmiotów wykonywanych z metali takich jak złoto, srebro czy też mosiądz, miedź i żelazo. Czytaj rozdział

Rozdział XVI. Trawienie dekoracyjne poświęcony jest artystycznej obróbce metalu opierającej się na oddziaływaniu kwasami na powierzchnie metalowe. Poruszano tu także zagadnienie trawienia szkła oraz wytrawiania elektrolitycznego. Czytaj rozdział

Rozdział XVII. Odlewnictwo artystyczne przedstawia jedną z najstarszych technik wyrobu przedmiotów metalowych. Scharakteryzowano w nim odlewanie w formy piaskowe, bardzo rozpowszechnioną technikę odlewania na wytapiany model oraz metody takie jak odlewanie w formy skorupowe, formy trwałe, pod ciśnieniem oraz odśrodkowe. Czytaj rozdział

Rozdział XVIII. Mokume-Gane zapoznaje czytelnika ze starą japońską metodą łączenia różnokolorowych metali, dającą w efekcie charakterystyczny wzór zbliżonych wyglądem do słoi drewna. Czytaj rozdział

Rozdział XIX. Metal Clay opisujący bardzo interesującą technikę sporządzania biżuterii, wyrobów dekoracyjnych i niewielkich rzeźb, wykorzystującą glinki metali, której początki sięgają 1990 roku, gdy to w Japonii opatentowano pierwszy tego typu produkt. Czytaj rozdział

Rozdział XX. Keum-Boo (Kum-Boo lub Kum-Bu) prezentuje starożytną Koreańską technikę złocenia wyrobów ze srebra, wykorzystującą cienkie arkusze złota albo pozłacanego srebra. Czytaj rozdział

Rozdział XXI. Kowalstwo artystyczne wprowadza w zagadnienia z nim związane. Skupia się na stosowanych narzędziach oraz obróbce plastycznej, polegającej na formowaniu przedmiotów poprzez zgniatanie, za pomocą uderzeń lub nacisku, wykonywanych metodą na gorąco. Czytaj rozdział

Rozdział XXII. Powlekanie metali na zimno i gorąco przybliża stosowane dość często w artystycznej obróbce metali nanoszenie na metale innych metali bądź niemetali. Poznajemy w nim pojęcia związane z platerowaniem, powlekaniem metalem listkowym, nakładaniem powłok metalowych na gorąco (np. złocenie ogniowe), powlekaniem chemicznym oraz rodzajami powłok niemetalowych. Czytaj rozdział

Rozdział XXIII. Powlekanie galwaniczne objaśnia pojęcia związane z galwanostegią tj. działem galwanotechniki, zajmującym się powierzchniową obróbką wykańczającą, polegającą na elektrolitycznym osadzaniu metali, na powierzchni wyrobów metalowych lub niemetalowych. Opisuje przygotowanie powierzchni przedmiotu, stosowane urządzenia i metody nanoszenia powłok (np. złocenie, platynowanie, rodowanie, chromowanie). Czytaj rozdział

Rozdział XXIV. Barwienie metali omawia techniki chemiczne, galwaniczne i mechaniczne, wzbogacenia naturalnej palety barw metali takich jak; złoto, srebro, aluminium, stopów żelaza oraz miedzi i jej stopów. Czytaj rozdział

Rozdział XXV. Gemmologia rozpoczyna tematykę związaną z jubilerstwem. Można się w nim zapoznać się z podstawami mineralogii a także z właściwościami, metodami poprawiania, naśladownictwem oraz zasadami nazewnictwa, kamieni szlachetnych i ozdobnych. Czytaj rozdział

Rozdział XXVI. Obróbka, oprawa oraz ocena kamieni szlachetnych i ozdobnych kontynuuje tematykę kamieni szlachetnych i ozdobnych. Omawia metody ich obróbki (szlif rozetowy, taflowy, schodkowy, brylantowy), rodzaje opraw (ażurową, kasetową) oraz kryteria oceny jakości (masa, barwa, czystość, szlif). Treść rozdziału wzbogacono o opis szlifowania kamieni według średniowiecznych zasad oraz obliczanie masy diamentu na podstawie wymiarów zewnętrznych. Czytaj rozdział

Rozdział XXVII. Opis wybranych kamieni szlachetnych i ozdobnych pokrótce charakteryzuje wybrane kamienie szlachetne i ozdobne, zazwyczaj wykorzystywane w jubilerstwie do sporządzania biżuterii. Opisano tu m.in. aksynit, cyrkon, diament, kordieryt, lazuryt, obsydian, spinel, topaz, turkus, grupy beryli, granatu, korundu, kwarcu, opali, skaleni, spodumenu, turmalinów i żadu. Czytaj rozdział

Rozdział XXVIII. Kamienie szlachetne i ozdobne pochodzenia organicznego podobnie jak poprzedni rozdział zapoznaje z krótką charakterystyką kamieni szlachetnych ozdobnych, ale tym razem mających pochodzenie organiczne. Kamieniami tymi są; bursztyn, gagat, koral, kość słoniowa, macica perłowa, odontolit, opercelum, perły i węgiel kenelski. Znalazł się tu też krótki średniowieczny cytat o pochodzeniu pereł. Czytaj rozdział

Rozdział XXIX. Wybrane prace i wyroby złotniczo-jubilerskie poświęcony jest wytwarzaniu biżuterii (prostej obrączki, pierścieni, kolczyki, łańcuchy, bransolety) oraz sporządzaniu takich elementów jak m.in. zapięcia do kolczyków, naszyjników, bransolet czy brosz. Zawiera także informacje z zakresu wykonywania brył przestrzennych; prostopadłościanu lub kuli a także stosowania ruchomych połączeń zawiasowych. Czytaj rozdział

Rozdział XXX. Badanie stopów metali szlachetnych objaśnia zagadnienia powiązane z badaniem jakościowym metali szlachetnych, określające zawartość czystego metalu szlachetnego w stopie lub wyrobie. Bliżej poznawana jest metoda iglicowa, powszechnie stosowana w pracowniach złotniczych. Pozostałe metody z uwagi na ich wykorzystywanie głównie przez placówki probiercze i laboratoria analityczne są omówione skrótowo. Czytaj rozdział

Rozdział XXXI. Ustawodawstwo probiercze zawiera informacje o stosowanym prawodawstwie probierczym, mającym za zadanie określenie wymaganej zawartości metali szlachetnych w wyrobach przewidzianych do sprzedaży. Opisuje zasady cechowania wyrobów z metali szlachetnych, polskie cechy probiercze oraz prezentuje cech probierczych państw sygnatariuszy konwencji CCM i cechy probiercze wybranych państw europejskich. Czytaj rozdział

Rozdział XXXII. Obliczenia złotnicze zapoznaje z zasadami wykonywania różnego rodzaju obliczeń, które mogą być niezbędne w trakcie prac złotniczych. Zaliczyć do nich można m.in. obliczanie ciężaru stopu, próby stopu, ciężaru metalu szlachetnego zawartego w stopie, objętości przedmiotu, średnicy szyny obrączki, przeliczanie prób na układ metryczny itp. Czytaj rozdział

Rozdział XXXIII. Numizmatyka omawia zagadnienia związane z badaniem monet i innych znaków pieniężnych pod względem historycznym, estetycznym, a także technicznym. Ponieważ złote i srebrne monety mają określoną przepisami prawa wagę oraz próbę, są bardzo chętnie wykorzystywane przez złotników do sporządzania wyrobów złotniczych (są bardzo dobrym surowcem), wiedza z tego zakresu może być, zatem bardzo przydatna. Czytaj rozdział

Rozdział XXXIV. Związki i substancje chemiczne używane w artystycznej obróbce metali prezentuje krótkie charakterystyki stosowanych różnych związków i substancji chemicznych. Omawia także powiązane z nimi pojęciami i ogólne zasady bezpieczeństwa przy obchodzeniu się z substancjami chemicznymi. Czytaj rozdział

Rozdział XXXV. Podstawy projektowania wyjaśnia podstawowe pojęcia i zasady projektowania, a także przydatność rysunku technicznego w artystycznej obróbce metalu tj. sposobu umożliwiające przejrzyste i zwięzłe odwzorowania kształtu oraz wymiarów przedmiotu, w tym pokazanie jego wygląd po wykonaniu oraz budowę i działanie. Czytaj rozdział

Rozdział XXXVI. Terminologia przybliża typowe słownictwo i terminy fachowe używane przez złotników oraz jubilerów. Czytaj rozdział

Dane adresowe znajdują się tu adresy urzędów probierczych, instytucji kulturalno-oświatowych, stowarzyszeń oraz pracowni z branży złotniczo-jubilerskiej. Czytaj rozdział

Bibliografia zapoznaje z materiałami źródłowymi użytymi do napisania „Abc złotniczo-jubilerskie”. Wykaz ten obejmuje sobą nie tylko literaturę bezpośrednio związaną ze złotnictwem i jubilerstwem, ale także te z dziedzinami pobocznych takimi jak; mineralogia, chemia, numizmatyka, czy ślusarstwo. Obejmuje sobą także strony internetowe, wskazuje pochodzenie ilustracji i podstawę informacji wykorzystanych w tabelach. Czytaj rozdział

O stronie czyli skąd pomysł i pare słów o autorze, skąd nazwa, pliki do pobrania, a także sprawy organizacyjne takie jak polityka prywatności i regulamin serwis. Czytaj rozdział