Narzędzia kowalskie

Do grupy narzędzi oporowych zaliczamy różnorodne kowadła oraz rożki kowalskie. Kowadło to podstawowe narzędzie kowalskie, wykorzystywane w procesie kucia. Najczęściej stosowane jest kowadło z jednym stożkowym rogiem, służącym do zaginania odkuwek pod różnorakimi łukami. Część płaszczyzny u podstawy „rogu” jest niehartowana i używa się jej do rozcinania metalu. Drugi koniec kowadła zwany „ogonem”, umożliwia zaginanie odkuwki pod kątem prostym. Ma on zazwyczaj wykonane w nim dwa otwory. Okrągły do przebijania otworów i kwadratowy do mocowania narzędzi. Górna płaszczyzna kowadła nazywana gładzią jest gładka i hartowana. Kowadło ustawia się poziomo, tak by jego górna krawędź znajdowała się na wysokości od 70 do 80 cm.

Rożek blacharski jest to nieduże o masie nieprzekraczającej 4 kg dwurożne kowadło. Bardzo często wykorzystuje się je w kowalstwie artystycznym do wykonywania prac takich jak; prostowanie, wyklepywanie, czy też zaginanie różnorakich detali zdobniczych.

Młot kowalski (dwuręczny) o masie od 2 do 16 kg. Może być z obu końców zakończony płaskim obuchem lub z jednego końca obuchem, a z drugiego rąbem zbieżnym^21-5 bądź poprzecznym^21-6. Wykorzystuje się go do kształtowania odkuwki w kierunku wzdłużnym lub poprzecznym.

Młotem kowalskim wykonywać można uderzenia lekkie wyprowadzane z łokcia lub średnie prowadzane z pleców oraz z nad głowy i najsilniejsze, kiedy to młot wykonuje w powietrzu okrąg.

Młotek kowalski o wadze od 0,5 do 2 kg., wykorzystywany jest do kucia niewielkich odkuwek, prac wykańczających oraz wskazywania punktu kucia przez młot kowalski, którym pracuje zazwyczaj pomocnik kowalski. Posługuje się nim jedną ręką, gdyż druga trzyma kleszcze z obrabianą odkuwką.

Przecinaki są to narzędzia tnące wykonane z twardej stali, hartowanej na ostrym końcu. Przecinanie wykonuje się pomiędzy podcinką^21-7 na której układa się odkuwkę, a przecinakiem uderzanym od góry młotem lub młotkiem kowalskim. Można także przecinać układając odkuwkę na niehartowanej części kowadła znajdującej się pod jego rogiem. Rozgrzaną odkuwkę przecina się umieszczając ją na gładzi kowadła.

Przebijaki wykorzystywane są do wykonywania otworów o przekroju uzależnionym od ich części roboczej przyjmującej kształty takie jak; kwadratowy, prostokątny, okrągły bądź owalny.

Foremniki to przyrządy wykonane z dwóch części górnej oraz dolnej zakończonej ogonem, mocowanym w otworze kowadła. Służą do formowania odkuwek o profilach okrągłych lub krawędziowych. Wyrób przybiera kształt formowany w wyniku połączenia ze sobą dwóch połówek foremnika.

Żłobniki także wykonane są z dwóch części górnej i dolnej zakończonej ogonem, mocowanym w otworze kowadła. Powierzchnia robocza przyjmuje wielorakie formy o różnorakich krzywiznach. Wykorzystywane są do wydłużania odkuwki oraz do modelowania wgłębień, żłobków, rowków, kanalików, przewężeń itp. operacji.

Odsadzka jest to narzędzie mające jedną stronę płaską, a druga wypukłą i jest ono wykorzystywane do podkładania pod obrabiany element, by przyśpieszyć proces odsadzania – rozklepania i wydłużania formowanego materiału.

Gładziki o dobrze oszlifowanej płaskiej lub półokrągłej powierzchni roboczej, wykorzystywane są do wygładzania powierzchni odkuwki.

Gwoździownica stosowana do spęczniania główek o różnorakich formach nitów, śrub, gwoździ i sworzni.

Matryca kuźnicza (wykrój) nazywana też dziurownicą jest to masywna płyta z wykrojami. Rozgrzaną odkuwkę uderzeniami młota wciska się w wgłębienia nadając im przy tym pożądaną formę.

Płyta z kołkami do gięcia jest to płyta stalowa z wieloma otworami w których umieszcza się kołki oporowe służące do wyginania między nimi prętów i płaskowników, według wcześniej zaprojektowanych kształtów.

Kleszcze kowalskie służące do wyjmowania rozgrzanych odkuwek oraz operowania nimi w procesie kucia. Chwytny element kleszczy nazywany szczękami może przyjmować wiele kształtów np. wklęsłe, rombowe, cęgowe.

Niezbędnymi do wykonywania prac kowalskich są również różnego rodzaju przyrządy pomiarowe.

Sprawdzian grzebieniowy stalowa płyta z wycięciami, nad którymi wybito wymiary uwzględniające rozszerzalność cieplną stali.

Linijki stalowe na nich również naniesiona jest podziałka uwzględnia rozszerzalność cieplną. Wykorzystuje się je do odczytania wymiaru pobranego za pomocą macek.

Macki zewnętrzne i wewnętrzne wykorzystywane są do kontrolowania wymiarów rozgrzanych odkuwek. Odczyt pomiaru wykonywany jest nie bezpośrednio, a za pomocą linijki stalowej.

Kątowniki przeznaczone do kontrolowania kątów wykonywanych wyrobów.

Innymi niezbędnymi narzędziami są różnorakie pilniki ślusarskie, ręczne kabłąkowe piły, punktaki, rysiki, dłuta, rylce, nożyce dźwigniowe oraz uchylne imadła kowalskie, przeznaczone do bardzo ciężkich prac, czy też różnego rodzaju przyrządy do gięcia metalu. Wiele narzędzi kowalskich wykonywanych jest własnoręcznie przez samych kowali w zależności od ich potrzeb.

Poza narzędziami ręcznymi wspomnianymi powyżej współcześnie wykorzystuje się również młoty mechaniczne. Dają one możliwość używania uderzeń o dużej sile i częstotliwości, co znacznie zwiększa odkształcenia kutego przedmiotu przyspieszając oraz ułatwiając cały proces formowania