W swej wewnętrznej strukturze dość często zawiera wtrącenia sodu, potasu, żelaza, magnezu, wanadu i manganu. Zaliczany jest do minerałów rzadkich, spotykany tylko na wybranych obszarach globu. Jego twardość wynosi od 6,5 do 7 w skali Mohsa, gęstość od 3,15 do 3,21 g/cm3. Najczęściej jest nieprzezroczysty lub ma barwę białą bądź żółtawą, różowawą. Od drugiej połowy ubiegłego wieku znane są także okazy wyraźnie przezroczyste, bezbarwne oraz żółte i zielone, bywa także wielobarwny. Ma szklisty połysk i wyróżnia się silnym pleochroizmem. Jest bardzo kruchy, niezwykle wrażliwy na upadek (rozbija się na drobne części), wysoką temperaturę i światło słoneczne (blednie pod jego wpływem). Prażony barwi płomień na intensywny czerwony kolor. Jego kryształy osiągają niezwykle duże rozmiary. Zdarzają się kamienie wykazujące efekt kociego oka i niekiedy silną fluorescencję.
Jego nazwa wywodzi się od greckiego słowa „spodos” określającego barwę popiołu („spodios” tj. szary) i nawiązuje do szarej, podobnej do popiołu barwy minerału.
Przydatnymi i wysoko cenionymi w jubilerstwie, odmianami spodumenu są; żółtozielony, zielony lub ciemnozielony hiddenit (zawdzięcza barwę obecności chromu) oraz niebieskopurpurowy, fioletowy, fioletowoczerwony bądź różowy kunzyt (za kolor odpowiadają domieszki manganu). Poza wymienionymi powyżej odmianami, okazy o barwie białej, żółtobiałej, żółtej, zielonkawożółtej, złocisto brunatnej (zawierające domieszki żelaza) nazywane są tryfan, a szare, szaroniebieskie i niebieskie to nuristanit.
Występuje na obszarze Afganistanu, Pakistanu, Australii, Meksyku, USA, Kanady, Brazylii, Szwecji, Wielkiej Brytanii, Rosji ii Madagaskaru. Wi Polsce spotykany na Dolnym Śląsku.
Spodumen to bardzo poszukiwany kamień kolekcjonerski, jest także często stosowany w jubilerstwie, choć jego obróbka z uwagi na kruchość stanowi duże utrudnienie. Przezroczystym odmianom najczęściej nadaje się szlif brylantowy, albo schodkowy. Poza tym znalazł zastosowanie w produkcji szkła, ceramiki i jest cennym źródłem litu.
Minerałami podobnymi są petalit, skapolit, amblygonit i skalenie.
