W procesie walcowania, obrabiany metal przesuwa się przez szczelinę pomiędzy dwoma obracającymi się w przeciwnych kierunkach walcami. Wykorzystuje się tu właściwości plastyczne metali, tj. ich zdolność do trwałych odkształceń pod wpływem działania siły, bez oznak zniszczeń takich jak pęknięcia, rozerwania itp.
Obrabiany walcowaniem metal zmniejsza swoją grubość, a jego długość i szerokość lub tylko długość, ulegają zwiększaniu
Walcarki zbudowane w układzie dwóch par walców noszą nazwę dwuwalcarek.
Obróbka plastyczna na zimno powoduje zmianę nie tylko kształtów wyjściowych, ale ma także wpływ na zmianę właściwości i struktury przerabianego metalu. Powoduje; wzrost twardości, spadek plastyczności i przewodności elektrycznej oraz zmniejszenie odporności na korozje, a także zwiększenie gęstości.
Zestaw zmian mających miejsce w metalu lub stopie spowodowany obróbką plastyczną na zimno nazywany jest zgniotem, a wzrost właściwości wytrzymałościowych w wyniku zgniotu określa się jako umocnienie. Stopień zgniotu jest miarą odkształcenia materiału.
Na rynku dostępnych jest wiele różnych walców do walcarek. Najczęściej używane są płaskie, oraz rowkowane - bruzdowe. Walce płaskie wykorzystywane są do kształtowania płaskich arkuszy blach, a bruzdowe do kwadratowych prętów, które można poddać dalszej obróbce, by np. spłaszczyć. W śród walców rowkowych wyróżnia się walce profilowane wykorzystywane do wykonywania profili na szynę.
Walce rowkowane oferują dużą różnorodność kształtów i wymiarów profili. Umożliwiają wykonanie prętów o określonych kształtach i wymiarach gotowych do wykorzystania w projektach biżuterii bądź stanowiących półprodukt do dalszej obróbki np. na drut. Często spotykanym profilem jest ten o kształcie litery „D” stanowiący świetną formę do wykonania szyny pierścionka lub obrączki.
Do oznaczenia kolejności zmian bruzd, przy walcowaniu na drut, wykorzystywany jest ruchomy wskaźnik zamontowany w dolnej części walcarki.
Za pomocą walcarki po zastosowaniu specjalnych walców z naniesionymi na nich wzorami, istnieje także możliwość fakturowania powierzchni arkuszy metalu. Można także do zdobienia blach (np. miedzianych, mosiężnych) wykorzystać przedmioty takie jak pióra ptasie, suche liście, czy też kawałki drewna. Układa się je na blasze i przepuszcza przez rolki walcarki. Pamiętać trzeba o tym, by zdobione arkusze metalu przed pracą były wyżarzone, a przedmiot odbijany, był odseparowany od walców dla ich ochrony, za pomocą np. kawałka skóry czy innego materiału. Obiekty stalowe, takie jak siatka, brzeszczoty mogą uszkodzić walce. Dlatego gdy chcemy je wykorzystać do fakturowania, muszą być one umieszczane pomiędzy dwoma blachami z metali miękkich. W ten sposób stal nigdy nie styka się z walcami.
Najprostsze i najczęściej spotykane walcarki mają dwa wałki z częścią gładką do blachy i rowkowaną do drutu. Wałki napędzane mogą być siłą mięsni ludzkich lub za pomocą silników elektrycznych.
