Metalizacja natryskowa oraz złocenie i srebrzenie miedzi czarnym lakiem

Metoda ta polega ona na natryskiwaniu metalu będącego pod postacią pręta lub proszku topionego w specjalnym urządzeniu, nazywanym pistoletem metalizacyjnym. Następnie proszek ten rozpylany jest sprężonym powietrzem na metalizowaną powierzchnię. Drobne cząsteczki płynnego metalu wyrzucane z urządzenia osiadają na powierzchni wyrobu, tworząc jego osłonę. Warstwa ta może być polerowana szlifowana oraz oksydowana. Grubość uzyskanej powłoki waha się pomiędzy 0,01, a 0,5 mm i niekiedy więcej.

Wadą tej metody jest łączenie się natryskiwanego metalu z podłożem w sposób czysto mechaniczny bez jego nadtapiania. Jest to efektem osiągania przez cząstki natryskiwanego metalu dużych prędkości i wynikającego z tego faktu szybkiego ich stygnięcia. Daje to niższą gęstość nanoszonej warstwy niż w przypadku odlewania czy walcowania. Przykładowe różnice gęstości takich powłok podano w tabeli. Przyczynia się to również do dużej porowatości natryskiwanej warstwy, będącej w związku z tym słabą ochroną antykorozyjną, wymagającą w tym zakresie dodatkowych zabiegów.

Dużą zaletą tej technologii są jej walory dekoracyjne. Wykorzystuje się tu możliwość nanoszenia powłok praktycznie z każdego metalu na wyroby metalowe i niemetalowe o różnorakich kształtach oraz rozmiarach bezpośrednio w zakładzie produkcyjnym jak i w miejscu ich montażu.

Na rysunku poniżej przedstawiono schemat procesu metalizacji natryskowej oraz budowy pistolet do metalizacji metodą płomieniową^22-7.

Według jego przypuszczeń przebieg poszczególnych zabiegów był następujący. Na starannie oszlifowany arkusz blachy z czerwonej miedzi o grubości od 1 do 3 mm nanoszono lak o składzie; 12 części terpentyny, 8 części asfaltu, 4 części żółtego wosku i 2 części smoły. Lak przygotowywano gotując w kąpieli wodnej wszystkie jego składniki, aż do uzyskania jednorodnej mieszaniny. Jednocześnie nagrzewano miedzianą blachę i na jej podgrzanej powierzchni, rozprowadzano cienką, jak najrówniejszą powłokę laku. Następnie pokrytą lakiem blachę okopcano nad płomieniem, aż do jej zaczernienia. Później nad małym płomieniem należało osuszyć blachę, uważając, by lak się nie zagotował. Na przygotowanej tym sposobem powierzchni, odpowiednio zaostrzonymi ostrzami, wyskrobywano wzory pod postacią cienkich zarysów, płaskich powierzchni, czy też miejscowych odczernień. Wystarczającym było dość płytkie skrobanie, odsłaniające z pod laku miedzianą powierzchnię. Po wykonaniu wzoru blachę podgrzewano do momentu sczernienia miedzi i wytrawiano ją w słabym 5 % roztworze kwasu siarkowego, nierozpuszczającego laku. Kolejna czynnością było staranne przemycie blachy. Na jej wilgotną jeszcze powierzchnię, nanoszono uprzednio sporządzony amalgamat złota. Rtęć łącząc się z odsłoniętą miedzią pokrywała linie wzorów, wyrównaną srebrzystą powłoką. Ponowne podgrzanie blachy odparowywało rtęć, dając tym sposobem pozłoconą powierzchnię rysunku.

Obecnie zamiast niebezpiecznego dla zdrowia złocenia lub srebrzenia ogniowego amalgamatami, wykorzystuje się złocenie lub srebrzenie galwaniczne. Przy czym stosuje się zimne kąpiele w elektrolitach cyjankowych, gdyż w odróżnieniu od ciepłych, lak nie poddaje się ich szkodliwemu działaniu i nie oddziela od warstwy miedzi.

Można także lak nanosić na powierzchnię mosiądzu i po wyskrobaniu wzoru oraz pokryciu go nitrocelulozowym lakierem bezbarwnym, uzyskać efekt podobny do dawnych powlekanych złotem przedmiotów.