www.srebrnykruk.pl






Abc złotniczo-jubilerskie

strzalka do tyłu strzalka do góry
Techniki złotniczo-jubilerskie

Odlewnictwo artystyczne


Odlewnictwo jest jedną z najstarszych technik wyrobu przedmiotów metalowych, pierwsze ślady jej stosowania pochodzą już sprzed 5000 lat p.n.e. Ze względu na brak potrzeby przeprowadzania specjalnych zabiegów metalurgicznych, pierwszymi metalami wykorzystywanym w odlewnictwie artystycznym były złoto i srebro rodzime, umożliwiające sporządzanie przedmiotów ozdobnych, głównie biżuterii.


Pozyskiwanie miedzi z miedzi rodzimej przysparza wielu problemów gdyż w trakcie topienia powstaje zjawisko jej zagazowania tlenem i wodorem, powodującym kruchość otrzymywanych przedmiotów. Około 4000 lat p.n.e. nastąpił rozwój metalurgii korzystającej głownie z rud miedzi i cyny oraz wreszcie ze stopów miedzi z cyną, czyli brązów.

techniki-odlewnicwto-zdjecie-2
Zdjęcie. Współczesny odlew ozdobnej figurki.

Wykorzystywano wówczas formy odlewnicze wykonane głównie z kamienia i gliny, a odlewano biżuterię, części zbroi i uzbrojenia oraz przedmioty kultu religijnego, a także stelle i płaskorzeźby. Na obszarze Chin, Indii, a także Iranu i Iraku ok. 4500 lat p.n.e. pojawiła się umiejętność precyzyjnego odlewania, metodą na wytopiony wosk. Daje ona możliwość wykonywania wyrobów z napisami, ornamentami oraz postaciami ludzi i zwierząt. Przełom drugiego i trzeciego tysiąclecia p.n.e. na terenie historycznej Fenicji, Grecji, Cypru i Rodos17-1 to rozwój artystycznego i użytkowego odlewnictwa z brązu.

Odlewnictwo artystyczne współcześnie posługuje się wieloma metodami odlewania, których jeden z możliwych podziałów przedstawiono w tabeli poniżej.

techniki-odlewnicwto-tbela-nr-17-1
Tabela. Podział metod stosowanych w odlewnictwie artystycznym.

Poniżej przedstawiono podstawowe pojęcia stosowane w odlewnictwie takie jak;

  • odlew, czyli wyrób metalowy wykonany poprzez zalewania form odlewniczych ciekłym metalem,
  • forma odlewnicza jest to grupa elementów, które po złożeniu tworzą gniazdo lub wnękę o kształtach odzwierciedlającym odlew wraz z układem wlewowym,
  • model to przyrząd wykorzystywany do odwzorowania w formie odlewniczej kształtów zewnętrznych odlewu,
  • znaki rdzeniowe są to elementy modelu nieodtwarzające odlewu, a wykorzystywane do wykonania gniazd rdzennikowych w które umieszcza się rdzenniki rdzenia,
  • rdzenie są częścią formy odlewniczej odwzorowującą formę wewnętrzną odlewu, składają się z rdzenia właściwego i rdzennika wchodzącego w gniazda rdzennikowe,
  • rdzennica jest to przyrząd wykorzystywany do wykonania rdzenia,
  • masa formierska i rdzeniowa jest to mieszanina zasadniczych i pomocniczych materiałów formierskich wykorzystywana do wytworzenia form i rdzeni,
  • układ wlewowy, czyli system kanałów w formie odlewniczej, który ma za zadanie doprowadzenie ciekłego metalu do wnęk formy oraz zatrzymanie zanieczyszczeń, uzyskanie pożądanego rozkładu temperatury metalu wypełniającego formę oraz regulowanie zjawisk cieplnych występujących w czasie stygnięcia odlewu,
  • sztuczka, czyli ruchoma część formy odtwarzająca fragmenty skomplikowanej powierzchni modelu.

17-1Znany powszechnie jeden z siedmiu cudów świata posąg Kolos Rodyjski miał wysokość 32 m i odlany był w całości.


Odlewnictwo artystyczne - www.srebrnykruk.pl
Odlewnictwo artystyczne

Odlewnie w formy piaskowe

Odlewanie w formy piaskowe to najpowszechniej stosowana metoda na którą składa się szereg zabiegów takich jak; wykonanie modelu wyrobu zgodnie z jego projektem lub kopii istniejącego przedmiotu, sporządzenie formy z masy formierskiej, zalanie ciekłym metalem przestrzeni powstałej po usunięciu modelu. Zakrzepnięty metal usuwany jest z formy piaskowej, która w trakcie tej operacji ulega zniszczeniu.

Każdy kolejny odlew tego samego modelu wymaga wykonania kolejnej formy. Formę piaskową zalewać można np. staliwem, żeliwem, brązem, stopem aluminium bądź srebrem.

techniki-odlewnicwto-zdjecie-formy-piaskowe-3
Zdjęcie. Przykład formy piaskowej.
Odlewnie w formy piaskowe
Odlewnie w formy piaskowe
Masy formierskie
Odlewnie w formy piaskowe
Modele i rdzenie odlewnicze