www.srebrnykruk.pl






Abc złotniczo-jubilerskie

strzalka do tyłu strzalka do góry
Emalia

Wypalanie emalii


Do wypalania emali stosuje się głównie piece najlepiej elektryczne ale w niewielkich pracowniach do topienia emalii na niedużych wyrobach używa się często także palników gazowych.


Piece do wypalania emalii praktycznie niczym nie różnią się od pieców kupelacyjnych. Obecnie stosuje się tylko piece gazowe lub elektryczne o kontrolowanej temperaturze w zakresie od 600 do 900oC.

techniki-emalia-zdjecie-wypalanie-piece
Zdjęcie. Piece do wypalania emalii.

Najlepiej sprawdzają się piece elektryczne z odkrytymi spiralami grzewczymi. Małe wyroby wypala się w laboratoryjnych piecach muflowych z zakrytymi elementami grzewczymi. Można także stosować piece gazowe lub ręczne palniki gazowe. Przy wypalaniu płomieniem gazowym, płomień nie powinien być skierowany bezpośrednio na powierzchnie emalii, a na odwrotną stronę przedmiotu, gdyż kopeć może przeniknąć do emalii i popsuć finalny efekt.

Wypalanie emalii odbywa się przez podgrzanie całego wyrobu do temperatury w przedziale od 600 do 800oC pamiętając o tym, iż temperatura zawsze jest większa w głębi pieca niż na jego przodzie.

techniki-emalia-zdjecie-wypalanie-w-piecu
Zdjęcie. Wypalanie emalii w piecu.

Wypalane w piecu wyroby powinny być umieszczane na specjalnych podstawkach, które muszą zapewnić;

  • brak powstawania na jej powierzchni zgorzeliny,
  • nieprzywieranie do niej emalii,
  • niewchodzenie w reakcje z roztopioną emalią,
  • utrzymywanie kształtu w czasie nagrzewania.
techniki-emalia-zdjecie-podstawki-do-wypalania
Zdjęcie. Podstawki do wypalania emalii.

Najbardziej odpowiednim metalem do wykonania podstawek jest stal żaroodporna (chromowo niklowa) lub nikiel i jego stopy. Zwykła stal utlenia się tworząc zgorzelinę, wtapiającą się w emalię i powodującą powstawanie czarnych skaz.

Rysunek nr 10-1
Zdjęcie. Piece do wypalania emalii.

Topiąc emalię powinno się od czasu do czasu obracać wyrób wraz z podkładką, tak by rozgrzewanie przedmiotu następowało równomiernie. Pojawienie się połysku na powłoce emalii, świadczy o uzyskaniu punktu topienia szkliwa. Wówczas wyrób usuwa się z pieca i pozostawia w jego sąsiedztwie do powolnego stygnięcia. Gdy emalia wystygnie można wyrób pokryć następną warstwą szkliwa. Zabieg ten powtarza się, aż do momentu w którym zagłębienia zostaną zupełnie wypełnione.

Czasami szkliwo nakładane jest tak by po wtopieniu, jego niewielka ilość nieznacznie wystawała ponad płaszczyznę wyrobu. Ułatwia to późniejsze zabiegi wyrównania powierzchni emalii, przez jej szlifowanie oraz polerowanie.

Każdy rodzaj emalii ma inną temperaturę topnienia i by upewnić się, jaki to jest zakres temperatur przeprowadza się próbę. Blaszkę wykonaną z tego samego metalu co przedmiot, pokrywa się zgodnie z zasadami sporządzania emalii i następnie poddaje wypalaniu. Gdy emalie topią się w zbliżonych temperaturach, wówczas można nimi pokryć zdobiony przedmiot.

Kiedy pojawia się potrzeba wypalania emalii niskotopliwych, w temperaturze topnienia innych emalii (o wyższej temperaturze topnienia), można postąpić dwojako. Zrezygnować z emalii o skrajnych temperaturach topnienia lub najpierw pokryć przedmiot emaliami trudnotopliwymi i je wypalić, a następnie uzupełnić wzór o emalie niskotopliwe i ponownie wypalić w mniejszej temperaturze cały wyrób.

techniki-emalia-zdjecie-wypalanie-palnikiem
Zdjęcie. Wypalanie emalii palnikiem gazowym.

W czasie wypalania emalii przedmiot ogrzewa się do czerwonego żaru. Przed wypalaniem powierzchnia emalii ma postać matową i szorstką, a pod wpływem temperatury wygładza się oraz stapia uzyskując szklisty poblask. Pojawienie się połysku jest sygnałem do zakończenia nagrzewania i powolnego studzenia wyrobu.

Jeżeli po wypaleniu stwierdzi się niewielkie skazy takie jak pęknięcia, pęcherzyki czy niepokryte emalią fragmenty wzoru, naprawia się je poprzez ponowne nałożenie i wypalenie emalii.

Wypalony przedmiot poddaje się obróbce wykańczającej usuwającej nalot tlenków. Wytrawia się je w słabym najwyżej 15 % roztworze kwasu siarkowego lub bezpieczniej w skoncentrowanym kwasie solnym, a w przypadku emalii o małej kwasoodporności w kwasie cytrynowym bądź szczawiowym. Emalie o dużej zawartości ołowiu niegdyś wytrawiano środkami organicznymi takimi jak kwas chlebowy czy żurawina.

Wyrób można następnie wykańczać tak jak każdy inny przedmiot ozdobny.

Niekiedy do wytopienia emalii w przypadku braku pieca emalierskiego można stosować dobry jakościowo węgiel drzewny. W dwóch dopasowanych kawałkach węgla drzewnego wykonuje się odpowiednie otwory, następnie starannie je wyżarza pistoletem gazowym i usuwa powstały popiół. W dolną część węgla wkłada się podkładkę drucianą wraz z wyrobem. Dalej nakłada wierzchni węgiel i rozpoczyna powolne podgrzewanie. Z początku nieświecącym płomieniem palnika gazowego, później mocnym płomieniem kierowanym okrężnie w około wyrobu, aż do momentu wtopienia emalii. Wystudzony wyrób usuwa się z węgla.

Niewielkie wyroby daje się także emaliować wykorzystując małe tygle szamotowe. W tym celu w żelaznej płycie wycina się otwór i umieszcza w nim wysoki tygiel szamotowy. Wysuniętą ponad płytę część tygla ogrzewa się silnym płomieniem gazowym palnika Meckera10-4 bądź płomieniem tlenowym z pistoletu do topienia platyny.

Pamiętać należy by nie wytapiać emalii bezpośrednim płomieniem pistoletu gazowego, ponieważ powoduje to jej zanieczyszczenie gazami spalinowymi.


10-4Palnik Mecker to rodzaj gazowego palnika laboratoryjnego - odmiana palnika Bunsena, cechujący się szerokim wylotem dyszy u szczytu, w której umieszczone są sitka powodujące rozbicie płomienia na szereg drobnych płomyków, palących się bardziej równomiernie od jednego, dużego płomienia. Umożliwia to uzyskanie większej temperatury nawet do 1750oC w przypadku gazu ziemnego i powietrza przy równoczesnym uzyskaniu większej powierzchni ogrzewania.


Wypalanie emalii - www.srebrnykruk.pl