www.srebrnykruk.pl






Abc złotniczo-jubilerskie

strzalka do tyłu strzalka do góry
Ręczna obróbka skrawaniem

Piłowanie


Piłowanie jest kształtowaniem przedmiotów poprzez usunięcie z nich warstwy materiału dla otrzymania wymaganego kształtu, wymiarów i gładkości powierzchni.


Pilniki są to specjalnie utwardzone o różnorakim kształcie podłużne płytki stalowe o całej powierzchni naciętej ostrymi zębami. Linie nacięć tworzą dwa różne kąty z krawędziami pilnika ustawiając zęby pilnika tak, że nie znajdują się jeden za drugim. W czasie ruchu roboczego pilnika każdy ząb poszerza do boku bruzdę wykonana przez poprzedni. Dzięki ukośnie ustawionym do kierunku ruchu zębom, jednym bokiem zbierają mniej materiału, a drugim więcej. Opiłki kierowane są na boki i nie wbijają się między zęby.

 Rysunek nr 5-18
Rysunek. Fragment powierzchni pilnika.

Pilniki możemy podzielić pod względem kształtu na; płaskie, trójkątne, soczewkowe, półokrągłe, owalne, okrągłe, kwadratowe i nożowe. Z uwagi na ilość nacięć odpowiadających za gładkość kształtowanej powierzchni na; zdzieraki, równiaki, półgładziki i gładziki. W jubilerstwie i grawerstwie stosowane są także pilniki igiełkowe. Iglaki, dzielone są pod względem kształtu i ilości nacięć oraz na tzw. żłobniki, czyli iglaki z wygiętą częścią roboczą używane do obróbki trudno dostępnych miejsc.

Rysunek nr 5-20
Rysunek. Czyszczenie stalową szczotką powierzchni pilnika.

Obrabiany pilnikiem wyrób powinien być umocowany w imadle, a pilnik trzymany jest prawą dłonią z kciukiem położonym wzdłuż osi rękojeści. Pozostałe palce obejmują rękojeść od spodu. Lewa dłoń znajduje się na końcu pilnika dociskając go do piłowanego wyrobu.

Rysunek nr 5-19
Rysunek. Sposoby trzymania pilników. A – pilnik bardzo duży, B – pilnik duży, C – pilnik średniej wielkości, D – pilnik mały, E – iglak.

Gdy pracujemy iglakiem wówczas kciuk lewej dłoni wywiera siłę na jego koniec, palec wskazujący prawej dłoni spoczywa na nim. Pozostałe palce podtrzymują go od dołu. Zapewnia nam to duża precyzję ruchów i dokładność usuwanej warstwy materiału z dokładnością rzędu od 0,1 do 0,05 mm.

Rysunek nr 5-21
Rysunek. Piłowanie drobnych przedmiotów.

Ruchy pilnika należy wykonywać w sposób ciągły i równomierny z szybkością od 40 do 70 ruchów na minutę. Siła powinna być wywierana na pilnik wyłącznie w czasie ruchu roboczego – w przód. Ruchu powrotny powinien się odbywać swobodnie bez odrywania pilnika od przedmiotu i wywierania na niego siły.

Im większa ilość nacięć na pilniku tym mniejszy wywierany na niego nacisk. Gdy obróbce podlegają miękkie i ciągliwe metale, pilnik można natrzeć kredą, co ochroni go przed zatarciem5-2.

Rysunek nr 5-22
Rysunek. Piłowanie powierzchni stożkowej.

Bardzo ważnym jest odpowiednie dbanie o pilniki, nie można zezwolić na ich zabrudzenie oraz natłuszczenie smarami i olejami a także farbami. Doprowadzić to może do wypełnienia nacięć pilnika zanieczyszczeniami uniemożliwiającymi piłowanie. By usunąć zakleszczone opiłki należy pilniki systematycznie, co jakiś czas czyścić za pomocą stalowej, miedzianej bądź mosiężnej szczotki przemieszczanej wzdłuż nacięć. Gdy pilnik przestaje piłować można go zanurzyć na 8 do 10 minut w 10 % roztworze kwasu siarkowego, później przemyć wodą, oczyścić szczotką, zneutralizować w roztworze sody żrącej, następnie ponownie przemyć gorącą wodą i wysuszyć.

Zatłuszczone pilnik przeciera się kawałkiem twardego węgla drzewnego, aż do momentu całkowitego usunięcia tłuszczów. Należy chronić pilniki przed wodą (rdzewienie) i kontaktem z materiałami ściernymi. Opiłki drewna, kostne czy z tworzyw sztucznych, usuwa się z pilnika przez jego zanurzenie w gorącej wodzie na czas od 15 do 20 minut i następnie oczyszczenie stalową szczotką.

Rysunek nr 5-23
Rysunek. Piłowanie powierzchni walcowej.

Obrabiane drobne elementy unieruchamiane są w imadle ręcznym, wspartym o powierzchnie stołu roboczego i obejmowane lewą ręką obracającą je do siebie w czasie ruchu roboczego i od siebie przy powrotnym ruchu pilnika. Pilnik znajduje się w prawej dłoni i dociskany jest do powierzchni piłowanej skierowanym do przodu palcem wskazującym. Powierzchnie przestrzenne złożone obrabia się ruchami falistymi w płaszczyźnie pionowej.

Rysunek nr 5-24
Rysunek. Piłowanie powierzchni krzywej.

Powierzchnie krzywoliniowe wewnętrzne oraz okrągłe i krzywoliniowe otwory piłowane są pilnikami okrągłymi, półokrągłymi, soczewkowymi bądź owalnymi ruchami poziomymi z równoczesnym obrotem wokół osi pilnika. Promień krzywizny pilnika musi być mniejszy od promienia krzywizny kształtowanego przedmiotu.

Ważnym zagadnieniem w trakcie obróbki piłowaniem przedmiotów jest kontrola wymiarów i kształtów. Płaskość powierzchni kontroluje się liniałem krawędziowym obserwując pod światło szczelinę między liniałem a powierzchnia obrabianą. Równoległość za pomocą macek zewnętrznych lub przy pracach dokładnych suwmiarką bądź mikrometrem. Prostopadłość kątownikiem ślusarskim. Kąty zewnętrzne sprawdza się wewnętrznym kątem kątownika pod światło, a kąty wewnętrzne obrabianego wyrobu – kątem zewnętrznym kątownika.

Ręczne piłowanie jest czaso i praco chłonne, dlatego też współcześnie proces ten wspierany jest obróbką zmechanizowaną.


5-2W trakcie obróbki metali miękkich i ciągliwych, kreda wypełnia wgłębienia pomiędzy zębami pilnika, uniemożliwiając pozostawanie drobin metalu między ostrzami tnącymi.


Piłowanie - www.srebrnykruk.pl