Cięcie

Blachy do grubości do 5 mm można ciąć za pomocą nożyc ręcznych lub dźwigniowych, a blachy grube do 10 mm oraz pręty ręcznymi nożycami dźwigniowymi. Nożyce dzieli się na prawe gdzie górne ostrze znajduje się po prawej stronie ostrza dolnego oraz lewe z górnym ostrzem z lewej strony.

Nożyce prawe są najczęściej używane albowiem w trakcie cięcia wzdłuż rysy traserskiej, linia cięcia jest stale widoczna natomiast nożyce lewe wykorzystuje się trakcie cięcia wzdłuż linii krzywych.

Cięcie po liniach krzywych nożycami ręcznymi należy wykonywać zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegara. Stosować wówczas można poza nożycami lewymi także nożyce łukowe o obu ostrzach wygiętych po łuku w tą samą stronę. Cięcie blachy prowadzi się w taki sposób by górne widoczne ostrze przesuwało się nad uprzednio wytrasowanymi liniami.

Rozcinając arkusz blachy, jej odcinaną część wygina się lewą ręką ku górze, ułatwiając sobie tym całą operacje cięcia i dodatkowo chroni prawą rękę się przed urazem.

Cięcie arkusza blachy na wąskie pasy prowadzi się tak by dolne ostrze nożyc i blacha leżały równolegle do powierzchni stołu, a odcinana część wyginała się do góry i do przodu. Nożyce należy ustawić prostopadle do ciętej blachy i mocno dociskać do końca przycięcia oraz rozchylać na 2/3 ich długości. Gwarantuje to dobre chwytanie i przecinanie materiału.

Wycinanie otworów w blasze wykonuje się przy użyciu nożyc łukowych.

Nożyce ręczne dźwigniowe przeznaczone są do cięcia blachy stalowej o grubości do 2 mm. Mają dolne ostrze przymocowane do stołu, a górne połączone systemem przegubów i sprężyn niwelujących opór powstający w trakcie cięcia.

Rury i kształtowniki o różnych profilach ciąć można piłkami ręcznymi albo mechanicznymi. Podstawowymi elementami piłek ręcznych są oprawki – ramy oraz mocowane w nich wymienne wykonane w formie płaskownika brzeszczoty. Posiadają one uzębienie tj. ząbki, których wierzchołki oddalone są od siebie o 0,8 do 1 mm lub grubsze uzębienie o odległości miedzy wierzchołkami zębów w przedziale 1,25 do 1,6 mm.

Brzeszczot umieszcza się w ramce ostrzami ząbków zwróconymi w stronę przednią oprawki i następnie naciąga pokręcając skrzydełkowymi śrubami przy uchwycie. Siła naciągu musi być tak dobrana, by na wskutek zbyt małej siły naciągu brzeszczot nie zakrzywiał linii cięcia i w efekcie nie pękał. Natomiast w przypadku zbyt dużej siły naciągu będzie pękał nawet przy nieznacznym przekoszeniu linii cięcia. Tnąc grube półwyroby należy zwilżać brzeszczot olejem maszynowym.

W czasie pracy piłą ręczną trzyma się ją prawą ręką za uchwyt, a lewą przytrzymuje za ramkę. Lewa ręka będąca w przodzie napiera na materiał, a prawa przesuwa piłę ruchem posuwisto-zwrotnym. Wykonując ruch powrotny – do siebie nie używamy siły skierowanej pionowo, gdyż powodować to może szybsze stępienie ostrzy tnących. Siła nacisku powinna maleć wraz z kończeniem przecinania. Należy w trakcie cięcia używać całej długości piłki.

Ważnym jest także silne zamocowanie przecinanego przedmiotu tak, aby miejsce przecinane znajdowało się jak najbliżej szczęk imadła.

W przypadku wypaczenia linii cięcia względem linii traserskiej nie korygujemy błędu przechylając piłę ponieważ może to spowodować pęknięcie brzeszczotu. Najlepiej wówczas wznowić piłowanie od przeciwnej strony, obracając wyrób. Gdy korzystamy z brzeszczotów o grubym uzębieniu po ich wymianie należy pamiętać, iż brzeszczot używany pozostawia mniejszy ślad niż nowy, dlatego też cięcie należy rozpocząć w innym punkcie.

Półwyroby bardzo długie lub grube tniemy przechylając piłę, co jakiś czas raz do sobie raz od siebie, powoduje to, iż cięcie prowadzone jest na całej szerokości równocześnie. Cięcie wielobocznych przedmiotów rozpoczyna się od jednej z płaszczyzn, a nie krawędzi. Długie płaskowniki przecina się od węższej płaszczyzny. Bardzo cienkie materiały tnie się od szerszej płaszczyzny.

Dla ułatwienia rozpoczęcia cięcia można trójkątnym pilnikiem wykonać wcięcie w materiale lub kciukiem lewej dłoni prowadzić brzeszczot po jego bocznej powierzchni. Zęby piłki należy kierować w stronę rękojeści ramki tak by cięły ruchem „do siebie”.

Aby wyciąć otwór w arkuszu blachy trzeba wywiercić otwór, w którym umieszcza się brzeszczot, potem mocuje się go w oprawce i wówczas przystępuje do cięcia. Blachę przecina się po jej uprzednim umieszczeniu na podkładce.

Cięcie rur rozpoczyna się od horyzontalnego ustawienia piły i dopiero po przecięciu ścianki piłę pochyla się do siebie. Zanim wznowi się proces cięcia rurę należy obrócić wokół jej osi o 45 do 90^o w swoją stronę, unieruchomić w imadle i ponowić cięcie.

Większość prac jubilerskich związanych z wycinaniem precyzyjnym wykrojów z cienkich blachy wykonywana jest przy pomocy piłki włosowej nazywanej geszetką. Brzeszczot tej piłki podobnie jak innych zakładany jest na uchwyt (ramka), zaciskany nakrętkami skrzydełkowymi a następnie naprężany i dociskany śrubą dociskową.

Regulacja napięcia piłki jest bardzo istotna. Naciągamy ją, aż do momentu, w którym wyda specyficzny dźwięk brzęczenia podobnego do odgłosu cienkiej struny. Gdy naciąg będzie zbyt duży, to piłka pęknie, a gdy będzie za mały, spowoduje to jej wyginanie się przy cięciu, a sam proces wycinania uczyni trudnym. Zęby piłki włosowej należy kierować w stronę rękojeści ramki, piłka prowadzona jest w dół.

Wycinanie wykrojów zamkniętych wewnętrznych poprzedza się wywierceniem otworu umożliwiającego wprowadzenia piłki włośnicowej i następnie rozpoczęcie wycinania.

Blacha w czasie pracy z rzadka jest zamocowana, zazwyczaj spoczywa poziomo na drewnianej podkładce – klinie wykonanym z twardego drewna mocowanym do stołu roboczego nazywanego w jubilerstwie fajnaglem.

Brzeszczoty włosowe do metalu przeważnie mają długość 130 mm, szerokość około 0,7 mm, grubość od 0,16 do 0,40 mm. Zęby brzeszczotów są zazwyczaj rozchylone na przemian (rozwidlone). Ułatwia to cięcie i przeciwdziała zakleszczaniu się brzeszczotu w wykonywanym nacięciu.

W czasie pracy należy także zwrócić uwagę na właściwą pozycję, dobre oświetlenie, dobrze dobraną odległość głowy (oczu) od piłki i wycinanego przedmiotu.

W tabeli piłki włosowe - wymiary(nr 5-2) podano oznaczenia i wymiary piłek włosowych o długości 130 mm do złota, srebra, stali itp.