www.srebrnykruk.pl






Abc złotniczo-jubilerskie

strzalka do tyłu strzalka do góry
Podstawy projektowania

Wprowadzenie do rysunku technicznego


Czasami w trakcie wykonywania jakiegoś wyrobu może zajść potrzeba ze skorzystania z pomocy innego wytwórcy, wówczas to zachodzi konieczność przekazania w sposób zrozumiały zakresu wymaganych prac.


Realizuje się to za pomocą rysunku technicznego, będącego podstawową i uniwersalną formą przekazywania informacji pomiędzy projektantem, a wykonawcą. Rysunek techniczny w sposób przejrzysty i zwięzły odwzorowuje kształt oraz wymiary przedmiotu, pokazując jego wygląd po wykonaniu, budowę, a także działanie. Może być on wykonany m.in. jako;

  • szkic, tj. wykonane odręcznie przedstawienie przedmiotu,
  • rysunek, czyli przedstawienie przedmiotu w określonej podziałce, wykonywany za pomocą przyborów do rysowania,
  • schemat przedstawiający uproszczoną zasadę działania lub budowę przedmiotu.

Aby rysunek techniczny mógł być uniwersalnym językiem powinien być on sporządzany według określonych zasad. Wykonuje się go najczęściej na arkuszu papieru o wymiarach 297 mm na 210 mm, oznaczonego symbolem A4, a inne stosowane formaty są jego wielokrotnością i przedstawiono je na rysunku poniżej.

Formaty arkuszy papieru
Rysunek. Formaty arkuszy papieru.

Wykonując rysunek powinno się pozostawić obramowanie w postaci ramki wykonanej linią ciągłą, odsuniętą o 5 mm od krawędzi arkusza i zaopatrzyć go w umieszczona w prawym dolnym rogu, tabliczkę rysunku zawierająca objaśnienia i uwagi. W tradycyjnym rysunku technicznym stosuje się tylko kolor czarny lub ciemnoszary (ołówkowy). Grubość linii należy dobierać głównie w zależności od wielkości rysowanego przedmiotu, stopnia złożoności jego budowy i przeznaczenia rysunku.

Przykładowy rysunek techniczny
Rysunek. Przykładowy rysunek techniczny pokazujący zastosowanie linii rysunkowych.

Dla zachowania czytelności i przejrzystości rysunku wykorzystuje się różnego rodzaje linie, których przykłady przedstawione zostały w poniższej tabeli.

Rodzaje linii stosowanych w rysunku technicznym
Tabela. Rodzaje linii stosowanych w rysunku technicznym.

Rysunek techniczny poza rzutami przedmiotu ukazujacymi jego kształt powinien zawierać także informacje o wymiarach. Podstawowe zasady jakie obowiazują przy wymiarowaniu zostały wymoienione ponizej.

  • Stawianie wszystkich wymiarów koniecznych, zawsze podawane są wymiary gabarytowe – zewnętrzne. Należy podawać tylko wymiary niezbędne i możliwe do pomiaru w trakcie obróbki. Wymiary mniejsze rysowane są bliżej rzutu przedmiotu.
  • Niepowtarzanie wymiarów, każdy wymiar podaje się tylko raz w miejscu łatwym i kluczowym do obróbki.
  • Niezamykanie łańcuchów wymiarowych tj. szeregu wymiarów, skierowanych dowolnie, ponieważ zamknięte zawierają zbędne wymiary wynikające z innych wymiarów.
  • Pomijanie wymiarów oczywistych ma zastosowanie głównie w odniesieniu do kątów wynoszących 0o i 90o czyli do linii wzajemnie równoległych albo prostopadłych.

Linie wymiarowe rysowane są cienką linią ciagłą równolegle do wymiarowanego odcinka i niemogą się one przecinać a zakończone są grotami (popularnie nazywanymi strałkami). Liczby wymiarowe zapisywane są nad liniami, a gdy się nie mieszczą to nad jej przedłużeniem. Wymiary podaje się w milimetrach, ale oznaczenie „mm” pomija się. Podając wymiary średnicy poprzedza się je literą „C”, a promienie łuków literą „R” natomiast grubość znakiem „x”.

Przykłady błędów wymiarowania
Rysunek. Przykłady błędów wymiarowania. A - zamkniecie łańcucha wymiarów, B - powtórzenie wymiaru.

Przedstawienie przedmiotu trujwymiarowego na dwuwymiarowej płaszczyźnie wykonywane jest najczęściej w rzucie prostokątnym ukazującym przedmiot z kilku stron. Zawyczaj wystarczajacy jest układ trzech stron, nazywanych rzutniami i każda z nich obrazuje rzut prostokątny przedmiotu. Po ich wzajemnym ułożeniu względem siebie rozpoznajemy rzut główny, boczny i z góry.

Przykład rzutowania bryły
Rysunek. Przykład rzutowania bryły.

Do ukazania szczegóły budowy wewnętrznej przedmiotu, sporządza się przekroje rysunkowe. Otrzymuje się je przecinając przedmiot wyobrażoną płaszczyzną, albo kilkoma połączonymi płaszczyznami. Pokazuje się je na rysunku zaznaczając brzegi płaszczyzn liniami bardzo grubymi. Skrajne zewnętrzne krawędzie oznacza się wielkimi literami będącymi odsyłaczami do odpowiedniego przekroju, zaczynając od „A”. Strzałka obok litery informuje o kierunku, oglądania przekroju.

Przykład rysunku przekroju
Rysunek. Przykład rysunku przekroju.

Kreskowanie elementów rysunku w przekrojach i wyzwaniach, pokazuje rodzaj materiału użytego do wykonania elementu.

Wzory kreskowania
Rysunek. Wzory kreskowania. A – metal, B – tworzywa sztuczne, guma, C – szkło, materiały przezroczyste, D – ciecze także gazy, E – materiały ceramiczne, ceramika, F – beton, G – beton zbrojony, H – kamień naturalny i materiały sypkie, J – gips, tynk, azbestocement, K – drewno w przekroju poprzecznym, L – drewno w przekroju wzdłużnym, M – pustaki szklane, N – drewniane płyty konstrukcyjne, O – izolacja przeciwwilgociowa, P – grunt naturalny.

Oczywiście w trakcie sporządzania rysunku technicznego dla własnych potrzeb bądź dla „zaprzyjaźnionego” podwykonawcy nie musimy ściśle przestrzegać zasad stosowanych do jego sporządzania. Ale gdy musimy zamówić detal u zewnętrznego „obcego” wytwórcy, czym bardziej będzie on starannie wykonany, zgodnie z obowiązującymi normami, to tym mniejsze zachodzi prawdopodobieństwo niezrozumienia projektu i uniknięcia niekiedy kosztownych pomyłek.


Wprowadzenie do rysunku technicznego