www.srebrnykruk.pl






Abc złotniczo-jubilerskie

strzalka do tyłu strzalka do góry
Probiernictwo

Ustwaodastwo probiercze


Zgodnie z obowiązującym w Polsce ustawodawstwem probierczym wszystkie wyroby z metali szlachetnych przeznaczone do handlu, po uprzednim badaniu przez specjalne organy probiercze, powinny zostać opatrzone cechą probierczą, określającą rodzaj metalu szlachetnego oraz próbą wyrażoną w częściach tysięcznych. I tak np. próba złota 0,585 zawiera w 1 gramie 0,585 g czystego złota oraz w pozostałej części 0,415 g innych metali.


Niemalże do końca XIX wieku próbę złota wyrażano w karatach. Czyste złoto oznaczano jako 24 karatowe, a wyrażane w częściach tysięcznych, 23 karaty odpowiadają próbie 0,958, 22 karaty to próba 0,916, 18 karatów to próba 0,750, 14 karatów to próba 0,585, 12 karatów to próba 0,500, 10 karatów to próba 0,417, 9 karatów to próba 0,375 i 8 karatów to próba 0,333. Do przeliczenia próby wyrażanej w aktualnie stosowane w częściach tysięcznych na karaty wykorzystać można wzór:

próba w tysięcznych częściach grama x 24 = próba w karatach

np. 0,585 x 24 = 14,04 karata.

W dawnej Rosji stosowana była także jednostka miary nazywana złotnik. Czysty metal równał się 96 złotnikom. Do przeliczenia próby wyrażanej w częściach tysięcznych grama na złotniki można zastosować wzór;

próba w częściach tysięcznych grama x 96 = próba w złotnikach
np. 0,585 x 96 = 56 złotników.

Inną zapomnianą i niestosowaną obecnie jednostką miary wykorzystywaną do określenia próby srebra był łut. Czyste srebro było 16 łutowe czyli zawierało 16 łutów srebra na 16 łutów stopu, zatem srebro 15 łutowe zawierało 15/16 srebra, co odpowiada próbie w częściach tysięcznych grama 0,937, zatem do przeliczeń można zastosować wzór;

próba w tysięcznych częściach grama x 16 = próba w łutach
np. 0,750 x 16 = 12 łutów.

Nakazowi cechowania nie podlegają wyroby ze złota lub platyny o masie mniejszej, niż 1 gram oraz wyroby ze srebra o masie mniejszej niż 5 gramy w ilości jednej lub dwóch sztuk, gdy w obrocie stanowią parę jak np. kolczyki. Jednakże każdy wyrób z metalu szlachetnego musi mieć przypisaną masę i próbę. Dodatkowo nowe wyroby z metali szlachetnych oznaczane są znakiem wytwórcy tzw. „imiennikiem”. Imienik jest to zgłoszony do odpwiedniego miejscowo okręgowego urzędu probierczego symbol (inicjały, cyfry, rysunek lub ich kombinacja), identyfikujacy wytwórcę.

Ponadto z obowiązku cechowania zwolniono wyroby dawnego pochodzenia, narzędzia i aparaty lub ich części, wyroby medyczne, niektóre odznaczenia, ordery i odznaki honorowe, inkrustacje, monety, surowce, półfabrykaty oraz złom metali szlachetnych.

Wyroby pokryte powłoką z metalu szlachetnego lub do nich podobną należy oznaczać „metal” lub „met”, które rozróżniają je od przedmiotów sporządzonych tylko z metali szlachetnych.

Większość czynności związanych z właściwym oznaczeniem wyrobu spoczywa na osobie wprowadzającej po raz pierwszy wyrób do obrotu użytkowego, zazwyczaj jest to producent albo importer.

Poniżej przedstawiono wykaz obowiązujących w Polsce aktów prawnych z dziedziny probiernictwa.

  1. Ustawa z dnia 1 kwietnia 2011 r. Prawo probiercze (Dz.U.Nr 92, poz. 529; z 2011 r. oraz z 2015 r. poz. 1893).
  2. Ustawa z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 1893).
  3. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 sierpnia 2012 r. w sprawie wysokości opłat za czynności organów administracji probierczej oraz trybu ich pobierania (Dz.U. z 2012 r. poz. 998).
  4. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie określenia obszaru działania i siedzib okręgowych urzędów probierczych (Dz.U. z 2012 poz. 93).
  5. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 grudnia 2011 r. w sprawie utworzenia wydziałów zamiejscowych okręgowych urzędów probierczych (Dz.U. z 2012r., poz. 127).
  6. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 31 maja 2012 r. w sprawie wyrobów z metali szlachetnych (Dz.U. z 2012r., poz. 681).
  7. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 31 maja 2012 r. w sprawie wniosku o utworzenie punktu probierczego oraz zakresu wyposażenia technicznego punktu probierczego (Dz.U. z 2012r., poz. 694).
  8. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie wzoru formularza wniosku zgłoszenia znaku imiennego do rejestru znaków imiennych (Dz.U. z 2012r., poz. 115).

Ustwaodastwo probiercze - www.srebrnykruk.pl
Złotnictwo - probiernictwo
Cechy probiercze państw sygnatariuszy konwencji CCM
Złotnictwo - probiernictwo
Cechy probiercze wybranych państw europejskich