Mangan nazwa łacińska manganum, symbol chemiczny Mn, temperatura topnienia 1244oC, temperatura wrzenia 1962oC, gęstość 7,4 g/cm3.
Metal o ciemnej srebrzystej barwie, twardy i kruchy, wykazujący się właściwościami paramagnetycznymi2-18. Reaguje dość łatwo z rozcieńczonymi kwasami i wodą wydzielając przy tym wodór. W postaci litej dzięki zjawisku pasywacji jest odporny na działanie czynników atmosferycznych, a rozdrobniony ma właściwości piroforyczne2-19. Występuje w przyrodzie pod postacią rud będących mieszaniną wielu rodzajów tlenków. Po żelazie jest najbardziej rozpowszechnionym metalem ciężkim. Metaliczny mangan można uzyskiwać np. poprzez redukcję piroluzytu glinem w reakcji aluminotermii2-20.
Przykładowe rudy manganu to manganit i piroluzyt. Został odkryty i wyizolowany w 1774 roku.
Zdjęcie. Mangan
Wykorzystywany jest, jako składnik stopowy specjalnych odmian stali. Używany jest także w wielkopiecowym wytopie surówki białej. Mangan zmniejsza podatność na paczenie się stali w czasie hartowania i zwiększa skrawalność oraz odporność na ścieranie. Wykorzystywany jest do utwardzania stopów miedzi i glinu, a także, jako odtleniacz miedzi i jej stopów. Tlenki manganu wykorzystywane są, jako barwniki w szkliwach emalierskich oraz w szkle barwy fioletowej a także do wytwarzania farb i lakierów2-21.
Zdjęcie. Manganit.
Barwa brązowoczarna, stalowoszara o połysku metalicznym, nieprzezroczysty.
Występuje w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Ukrainie, Włoszech, Francji, Kanadzie, USA i Indiach.
W Polsce występuje w okolicach Tarnowskich Gór, nad Polaną Huciska w Tatrach w kopalniach hematytu „Wilcza” oraz w kopalni barytu „Stanisław” w Sudetach.
Stanowi ważna rudę manganu zawiera go nawet 62 %.
Jest poszukiwany przez kolekcjonerów.
Zdjęcie. Piroluzyt.
Barwa szara do czarnej o połysku metalicznym, matowy, nieprzezroczysty.
Występuje w Niemczech, Ukrainie, RPA, Brazylii, USA.
W Polsce spotykany na Dolnym Śląsku, Górach i Pogórzu Kaczawskim oraz Górach Sowich i Tarnowskich Górach a także w Dąbrowie koło Bytomia na Górnym Śląsku.
Stanowi ważna rudę manganu zawiera go nawet 63 %.
Budzi zainteresowanie w śród kolekcjonerów najpiękniejsze okazy dochodzą do 10cm długości.
2-18Paramagnetyzm jest zjawiskiem przyciągania przez magnes, jednak znacznie słabszym niż u ferromagnetyków.
2-19Piroforyczność jest to zdolność pierwiastków i związków chemicznych do samozapłonu w kontakcie z tlenem atmosferycznym.
2-20Aluminotermia to metalurgiczny proces polegający na uzyskiwaniu metali poprze redukcje ich tlenków sproszkowanym glinem.
2-21Tlenki manganu stosowane są do wytwarzania farb i lakierów o kolorach brązowy, fioletowy i zielony.
