Opal szlachetny nazywany także niekiedy orientalnym, cechują się szarym, niebieskim lub czarnym odcieniem tła, porcelanowym wyglądem i bardzo efektowną gra barw, czyli opalizacją.
Można je pomylić z amonitem, macicą perłową, kamieniem księżycowym lub labradorem.
W celu wzmocnienia pod spód bardzo cienkich opali szlachetnych podkłada się opal zwyczajny, albo onyks. Naszywa się je wówczas dubletami opalowymi bądź opalami łączonymi. W trypletach dodatkową ochronną warstwą jest kryształ górski. Wytwarza się także dobre jakościowo imitacje szklane lub z tworzywa sztucznego. Dość rozpowszechnionym sposobem sporządzania namiastek opali szlachetnych jest gotowanie opali zwyczajnych w wodzie z cukrem bądź miodem, albo też impregnacja wodą, woskiem lub olejem. W drugiej połowie XX wieku w USA oraz Rosji dokonano syntezy białych i czarnych opali. Za fałszerstwo uważane jest barwienie na czarno opali jasnych bądź matrycowych oraz impregnacja sztuczną żywicą.
Wyodrębnić można niżej wymienione rodzaje opali szlachetnych.
Opal biały
Opal biały lub mleczny, będący opalem szlachetnym o białej lub innej jasnej barwie podstawowej oraz grze barw.
Opal czarny
Opal czarny o ciemnoszarej, ciemnoniebieskiej, ciemnozielonej, bądź szaroczarnej barwie podstawowej, jest zaliczany do opali szlachetnych. Występuje znacznie rzadziej niż opale białe. Głęboka czerń spotykana jest niezwykle rzadko27-31. W handlu niekiedy stosuje się rozróżnienie na opale ciemne i czarne.
Opal matrycowy
Opale matrycowe są to pasiaste zrosty opali szlachetnych ze skałą macierzystą, bądź opale wrośnięte w skałę macierzystą.
Opal boulder
Opal boulder to rodzaj opala szlachetnego zazwyczaj o ciemnym tle, grze barw oraz dużej odporności.
Opal arlekinowy
Opal arlekinowy jest odmianą przezroczystą lub prześwięcającą opali szlachetnych o interesującym wzorze zabarwienia podobnym do segmentów. Uważany za jedną z najbardziej celnych odmian.
Opal jelly
Opal jelly to opal szlachetny o słabej grze barw i niebiesko szarawym zabarwieniu.
Opal kryształowy
Opal kryształowy cechuje się małymi czerwonymi refleksami na bezbarwnym szklistym tle.
Opal gira sol
Opal gira sol jest to niemalże bezbarwna przezroczysta odmiana opali szlachetnych o niebieskawej poświacie.
27-31Czarne opale o najwyższej jakości osiągają ceny do 2 355 USD za karat.