Jest to nieprzezroczysta ciemnozielona odmiana chalcedonu z czerwonymi plamkami. Barwa bywa nie odporna na światło. Zielona jest efektem występowania wrośniętych igiełek hornblendy, a czerwona to wynik występowania tlenku żelaza.
Nazwa ma swoje źródło w greckich słowach „helios” czyli słońce oraz „tropein” oznaczającym zmieniać barwę, co ma związek z efektem czerwonawych refleksów uwidaczniających się w czasie jego obracania po zanurzeniu w wodzie. Ciemnozielona barwa heliotropu spowodowana jest nagromadzeniem kryształów aktynolitu.
Złoża o największym znaczeniu występują w Indiach, a pozostałe w Australii, Brazylii, Chinach i USA. W Polsce spotykany w Górach Wałbrzyskich.
Obrabiany bywa zazwyczaj szlifem płaskim z przeznaczaniem do męskich pierścieni, bądź szlifem kaboszonowym, nadaje mu się także formę kulistą na koraliki oraz stosuje do wytwarzania przedmiotów dekoracyjnych. Jest doskonałym materiałem rzeźbiarskim.
