Kocie oko znane także jako cymofan, cymofanit lub orientalne kocie oko, ma barwę zielonkawożółtą bądź żółtą, często z zimnym, szarawym odcieniem, sporadycznie zdarzają się okazy niebieskie.
Zdjęcie. Kocie-oko.
Ma szklisty, tłusty odblask, jest nieprzeświecający (w wyniku licznych wewnętrznych igiełkowych inkluzji w postaci wrostków i kanalików – czym liczniejszych tym bardziej uwidaczniających efekt „kociego oka”), jego twardość wynosi 8,5 w skali Mohsa, a gęstość 3,50 - 3,84 g/cm3.
Cymofan charakteryzuje się srebrzystobiałą smuga światła, zmieniającą swe położenie w trakcie obracania oszlifowanego kamienia. Zjawisko to jest wynikiem występowania w tych kamieniach niewielkich, równoległych kanalików wypełnionych powietrzem. Czasami gdy kanaliki te krzyżują się, powstaje wówczas efekt w postaci czteroramiennej gwiazdy towarzyszący zjawisku asteryzmu. Nazwa kamieni bierze się od właściwego kociemu oku opisanego efektu świetlnego, podobnego do wąskiej źrenicy kociego oka oraz jego zielonej barwy. Stosowana powinna być wyłącznie w odniesieniu do chryzoberyli. Wszystkie inne kamienie cechujące się podobnym efektem świetlnym, należy zaopatrywać w dodatkowe określenia, np. kwarcowe kocie oko. Określenie cymofan pochodzi od greckich słów „kyma” – fala oraz „fainio” – pokazuję (w nawiązaniu do zjawiska falistego odblasku). Do określenia cymofanu można niekiedy spotkać się także z nazwami takimi jak kocie oko wschodnie, indyjskie, cejlońskie, lub wschodni chryzolit.
Kamienie wyróżniające się efektem kociego oka, cięte są zazwyczaj w formy kaboszonów. Kryształy cymofanu występują w przyrodzie bardzo rzadko i ich cena uzależniona jest m.in. od intensywności efektu „kociego oka”, nasycenia barwą i transparentności. Największy znaleziony kryształ cymofanu posiadał masę 475 karatów.
Kocie oko od dawien dawna przez różne plemiona i ludy było uważane za magiczne. Wszelkiego rodzaju magowie, uzdrowiciele oraz szamani wykorzystywali je w swoich obrzędach i stosowali jako amulety ochronne. Cieszyło się ono szczególną popularność wśród hinduskich magów. Za jego pomocą próbowali zrozumieć mowę zwierząt. Uważano je także za kamień przynoszący dobrobyt, było talizmanem chroniącym przed utratą majątku. Te niezwykłe właściwości wywodzono z charakterystycznego dla niego efektu wizualnego przypominającego zwierzęce – kocie oko. Cymofan zyskał w europie pod koniec XIX wieku wielką popularność, a stało się to zaraz po tym, jak brytyjski książę Artur z okazji zaręczyn, podarował swojej wybrance, księżniczce Louise Margaricie z Prus, pierścień z kocim okiem. Wybór ten uzasadnił starożytnymi przekazami o jego ogromnej sile jako amuletu i strażnika rodzinnego szczęścia oraz lojalności.
Cymofan dawać ma odwagę, przyciąga uwagę innych, pomaga unikać konfliktów i budować relacje w rodzinie oraz w pracy. Jest w stanie przyciągnąć uwagę płci przeciwnej. Zwiększa urok właściciela i sprawia, że jego aura jest czystsza. Ujawnia potencjał twórczy,czyni jego właściciela bardziej otwartym i chłonnym na nową wiedzę, dlatego zaleca jest dla studentów oraz osób których praca wiąże się z pracą intelektualną. Ma także wzmagać poczucie humoru. Wierzy się również, że ochrania dzieci przed złymi duchami. Może również odwracać nieszczęścia od właściciela i ostrzega o niebezpieczeństwie. Pomaga w regeneracji kości w złamaniach oraz w leczeniu nerwic, chorób układu oddechowego, astmy i reumatyzmu. Normalizuje układ pokarmowy.
