Jego nazwa wywodzi się z greckiego „axe” – topór, a odnosi się do formy kryształów o brzegach w formie ostrej końcówki.
Jest rzadkim kamieniem szlachetnym mającym barwę brunatną, żółtawobrunatną, fioletową, czerwona lub niebieskawą o silnym szklistym połysku, twardość od 6,5 do 7 w skali Mohsa, gęstość od 3,18 do 3,36 g/cm3.
Wyróżnia się zjawiskiem luminescencji o kolorze fioletowym do pomarańczowego.
Kryształy aksynitu dobrej jakości spotykane są sporadycznie, zazwyczaj są nie przejrzyste i mają różne wady.
Jego ciemniejsze odmiany pomylić można z kwarcem dymnym lub brunatną odmianą turmalinu (drawitem), za który był wręcz uważany aż do 1797 roku gdy do René Just Haüydemu poprawnie go sklasyfikował.
Szlifowany jest przeważnie w szlif kaboszony lub fasetowy. W naturze kryształy aksynitu zazwyczaj osiągają wielkość około 5 karatów, co powoduje duże trudności w jego obróbce.
Ma głównie znaczenie kolekcjonerskie, z rzadka wykorzystuje się go w jubilerstwie, a szczególnie chętnie odmiany o barwie fioletowej lub niebieskiej.
Występuje we Francji, Szwajcarii i na Uralu. W Polsce spotykany na Dolnym Śląsku.
