www.srebrnykruk.pl






Abc złotniczo-jubilerskie

strzalka do tyłu strzalka do góry
Łańcuchy

Wykonanie łańcucha


Proces wytwarzania łańcucha o ogniwach owalnych rozpoczyna się od owinięcia okrągłego drutu wokół trzpienia. Najlepiej jest wykorzystać do tego owalny stalowy pręta o rozmiarach pozwalających na nawinięcie potrzebnej liczb zwojów, dość ciasno, takt by się wzajemnie blokowały.


Zamiast okrągłego drutu można do tego także wykorzystać przewalcowany na płasko drut. Ważne jest, aby spłaszczenie drutu było proste, można to osiągnąć pociągając go w trakcie walcowania z tyłu oraz mocno z przodu w miejscu w którym wychodzi z walcarki. Aby to zrobić, należy drut chwycić z odpowiednią siłą za pomocą szczypiec i utrzymywać go napiętym. Czynność tą najdogodniej wykonują dwie osoby.

prace-zlotnicze-zdjecie-nr-29-30-lancuchy-wykonanie-ogniwo-nawijanie
Zdjęcie. Nawijanie drutu na pręcik w uchwycie wiertarki.

Materiał do tego używany musi być uprzednio poddany zabiegowi odpuszczania, co uczyni go odpowiednio plastycznym, dość łatwo poddającym się obróbce.

prace-zlotnicze-zdjecie-nr-29-31-lancuchy-wykonanie-ogniwo-cewka
Zdjęcie. Zwoje nawiniętego drutu.

Jeden koniec drutu unieruchamia się, np. umieszczają go w imadle stołowym, tak by utworzyć zagięcie na kształt litery „L”. Drugi owija się i przytrzymuje na trzpieniu trzymanym w imadle ręcznym, którym zaczyna się obracać. Uzyskuje się w ten sposób, przedmiot nieco podobny do cewki elektrycznej. Obracanie trzpienia z drutem można wykonywać ręcznie lub dla ułatwienia umieszczając jeden koniec drutu owinięty o pręt w uchwycie wolno obrotowej wiertarki ręcznej bądź elektrycznej.

Po nakręceniu zakładanej liczby zwoi na ich górnej części w linii prostej, markerem zaznaczane są punkty łączone następnie w linie prostą. Po zdjęciu z trzpienia nawiniętego w cewkę drutu, opiera się go pod kątem o klin drewniany w  tole złotniczym, tak by wyznaczona linia była widoczna i przystępuje do przecinania drobną piłką włosową np. o grubości 3/0.

prace-zlotnicze-zdjecie-nr-29-32-lancuchy-wykonaie-ogniwo-przecinanie
Zdjęcie. Przecinanie zwojów drutu.

W jednym czasie powinno się przecinać nie więcej jak jedno ogniwo, które po całkowitym przecięciu opadnie na skórzany fartuch lub szufladę stołu.

Otrzymane tym sposobem ogniwa, chwyta się dwoma parami szczypiec płaskich oraz mocno ściskając, skręca się na boki i iglakiem oczyszcza z zadziorów, a także nierówności. Aby zapobiec zdeformowaniu ogniw przy rozchylaniu ich końców, czynność tą wykonuje się na boki, a nie odciągając je od siebie. Po oczyszczeniu końców ogniw, styka je się ze sobą i przystępuje do lutowania.

prace-zlotnicze-rysunek-nr-29-15-lancuchy-wykonanie-ogniwo-rozginanie
Rysunek. Sposób stykania końców ogniw.

Połowa ogniw przeznaczonych do sporządzenia łańcuszka powinna zostać otwarta, a druga zlutowana. Po ich przygotowaniu przystępuje się do montażu. Łączy się ze sobą naprzemiennie ogniwa otwarte i zamknięte, tak by przez jedno otwarte przechodziły dwa zamknięte. Gdy ogniwa są przygotowane, to te otwarte ruchem w bok zamyka się i lutuje.

Prace finalizuje kontrola poprawności zlutowania wszystkich ogniw oraz obróbka końcowa. Polerowanie łańcucha najlepiej wykonywać jest owijając lub opierając go o gruby drewniany kołek i dopiero wówczas przyciskać do tarczy polerskiej. Nigdy nie należy luźnego końca łańcucha trzymać w pobliżu tarczy polerskiej, gdyż może on się wkręcić i ulec uszkodzeniu lub poranić dłonie.

Wynikiem tych prac będzie łańcuch pojedynczy o okrągłych ogniwach. Może być on produktem finalnym lub stanowić półprodukt do dalszego kształtowania. Mocując jeden koniec łańcucha w imadle stołowym, a drugi chwytając imadłem ręcznym, odsuwając się do tyłu, wyrównujemy oraz naprężamy splot i powoli obracając ręką, skręca się łańcuch. Po wykonaniu około połowy obrotu wyrób wyżarza się. Czynność powtarza się, aż do uzyskania skręcenia ogniw w szeregi tworzące dwie linie końcowe. Następnie do kawałka deski o szerokości takiej samej jak łańcuch, po jego rozprostowaniu, przytwierdza się go do niej, używając wosku, albo szelaku i umieszcza w imadle stołowym. Dalej kontynuuje się obróbkę pilnikiem płaskim, najpierw z jednej strony później z drugiej, aż do uzyskania łańcucha o  plocie pancerka. Obróbka końcowa nadaje wyrobowi pożądany wygląd.

Innym wykorzystaniem łańcucha o ogniwach okrągłych jako półproduktu jest sporządzenie z niego łańcucha o splocie ankier. Po jego zmontowaniu i wypolerowaniu, przeciąga się go przez kwadratowe otwory przeciągadła płytkowego umocowanego w imadle stołowym. Prace rozpoczyna się od przeciągnięcia nasmarowanego dla poślizgu łańcucha, przez otwór o największym przekroju z którym styka się ogniwo. Czynność powtarza się trzy, cztery razy, zmniejszając za każdym razem wielkość otworu. Efektem jest powstanie płaskich na przemian ukośnych faset na zewnętrznej części wydłużających się ogniw. Czyszczenie łańcucha przeprowadza się układając go jednym z fasetowych boków na papierze ściernym o gradacji 400 następnie 600, powtarzając zabieg dla każdej z pozostałych trzech stron.


prace-zlotnicze-zdjecie-nr-29-30-1-lancuchy-wykonanie-kroki
Zdjęcie. Wykonywanie łańcucha od lewej walcowanie pręta na drut, przeciąganie drutu, formowanie ogniw, lutowanie łańcucha, formowanie i obróbka wykańczająca.

Wykonanie łańcucha - www.srebrnykruk.pl