www.srebrnykruk.pl






Abc złotniczo-jubilerskie

strzalka do tyłu strzalka do góry
Prace i wyroby złotniczo-jubilerskie

Kształtowanie półkuli i kuli


Materiałem wyjściowym do sporządzenia półkuli jest koło wycięte z płaskiej blachy za pomocą piłki włosowej lub wykrojnika.


Gdy krążek wycinany jest z blachy piłką włosową, należy najpierw na niej za pomocą cyrkla wyrysować okrąg o pożądanej średnicy. Następnie tuż przy wytrasowanej linii wywierca się otwór wstępny, służący do wprowadzenia ostrza piłki i przystępuje się do wycinania. Otrzymany krążek blachy poddawany jest zabiegowi odpuszczania, ułatwia to dalsze jego formowanie. Dalej układa się go na kulistym gnieździe kształtownicy – „anki”, o większej średnicy niż wycięte koło, tak by krawędzie blachy ułożone były równo i znajdowały się tuż pod górną krawędzią gniazda.

Za pomocą uderzanej młotkiem kulistej puncy dopasowanej wielkością do gniazda rozpoczyna się formowanie kontynuowane, aż do momentu uzyskania kulistego wklęśnięcia. Wówczas zmienia się gniazdo oraz punce na mniejsze. Czynność powtarza się za każdym razem, gdy blacha zetknie się z dnem i bokiem gniazda „anki”, aż do czasu uzyskania idealnie dopasowanej półkuli. Należy pamiętać o cyklicznie powtarzanym zabiegu odpuszczania, wygotowywania w bejcy i suszenia przeprowadzanym gdy materiał się utwardzi. Zapobiegnie to deformacji materiału i ułatwia pracę. Krawędzie otrzymanej półkuli wygładza się pilnikiem i papierem ściernym.

Możliwe jest wykonanie półkuli o średnicy większej niż średnica gniazda „anki”. Wymaga to jednak wstępnego uformowania krążka blachy przez nadanie mu niewielkiego zakrzywienia powierzchni i dopiero wówczas wprowadzenie do gniazda i dalszą obróbkę.

Dwie półkule o tych samych wymiarach są bazą do sporządzenia kuli. W jednej z półkul wykonuje się mały otwór i następnie równo stykając łączy z drugą i unieruchamia wiążąc ze sobą za pomocą stalowego drutu. Zapobiegnie to przesuwaniu się względem siebie dwóch części kuli. Kolejną czynnością jest zlutowanie ze sobą dwóch półkul i otrzymanie tym sposobem kuli. Warunkiem sprawnego przeprowadzenia procesu zlutowania kuli jest podgrzanie jej obu części do tej samej temperatury, co zagwarantuje dobre płynięcie lutu.

By przygotować krążek blachy od sporządzenia określonej średnicy kuli przy grubości blachy wynoszącej 0,5 mm należy go przygotować większym o około 40 % od zakładanej średnicy. W przypadku innych grubości blach najlepszą metodą ustalenia średnicy krążka jest metoda prób i błędów.

prace-zlotnicze-zdjecie-nr-29-42-kula-formowanie
Zdjęcie. Formowanie półkuli.

Kształtowanie półkuli i kuli - www.srebrnykruk.pl