Szlifowanie wykańczające stosowane jest do uzyskania równych i gładkich, przypominających lustro powierzchni, oraz dla nadania wyrobowi pożądanego połysku, lub przygotowania go do dalszej obróbki wykańczającej polerowaniem bądź pokrywaniem.
Szlifowanie można prowadzić na mokro lub sucho. Druga metoda powoduje rozpylanie obrabianego metalu, dlatego też wykonywać się ją powinno na szlifierkach wyposażonych w pochłaniacze pyłu.
Zdjęcie. Szlifierka stołowa z wyciągiem.
Szlifowanie dzieli się w zależności od postaci powierzchni na szlifowanie wstępne, wykonywane grubym materiałem szlifierskim oraz szlifowanie ostateczne, wykonywane drobnoziarnistymi materiałami szlifierskimi.
Urządzeniami wykorzystywanymi w zabiegu szlifowania dekoracyjnego są różnorodne szlifierki. Bardzo pożądaną funkcją tych maszyn, powinna być możliwość całkowitego gromadzenia odpadów metali szlachetnych w specjalnych filtrach w celu ich późniejszego odzysku.
Zdjęcie. Szlifierka talerzowa.
Narzędziem stosowanym w procesie szlifowania, jest tarcza szlifierska inaczej krążek.
Tarcze dzielone są na gatunki, zależnie od stopnia ziarnistości materiału ściernego.
Dawniej wykonywano ją ze sprasowanego wojłoku z naniesionym na obwodzie ziarnistym materiałem ściernym, np. korundem. Proszek ścierny naklejany był do tarczy za pomocą kleju stolarskiego, przygotowywanego w temperaturze od 65 do 80oC. Zużyty materiał ścierny z obwodu tarczy, usuwano za pomocą metalowej kostki lub zmywano gorącą wodą. Oczyszczoną tarczę pokrywało się ponownie klejem i obtaczało materiałem ściernym, który należało wcisnąć w powierzchnię wojłokową.
Zdjęcie. Tarcza gumowa.
Obecnie używane są tarcze szlifierskie wykonane z wielu różnorakich materiałów takich jak np. guma (są to tzw. gumówki).
Materiał ścierny w tego typu tarczy rozprowadzony jest równomiernie w całej objętości tworzywa z którego została ona wytworzona.
Innymi rodzajami takich tarcz są ściernice listkowe z przekładkami z płótna ściernego. Tarcze te produkowane są w różnych gradacjach.
Zdjęcie. Ściernica listkowa.
Odpowiednia wydajność obróbki i jakość powierzchni przy szlifowaniu dekoracyjnym, uzyskiwana jest przy wykorzystywaniu tarcz o średnicy od 500 do 600 mm. Można je skutecznie stosować, aż do chwili gdy na skutek zużycia, ich średnica osiągnie wymiary od 200 do 175 mm.
Zalecane prędkości szlifowanie zależnie od rodzaju metalu podano w tabeli poniżej
Tabela. Wybrane prędkości szlifowania dla przykładowych materiałów.
Należy także w trakcie pracy uwzględnić kształt wyrobu, czym bardziej skomplikowane tym mniejsza powinna być szybkość skrawania.
Tarczami szlifierskimi stosowanymi do obróbki płaskich powierzchni, posługujemy się korzystając równocześnie z pomocniczych materiałów szlifierskich.
Przykładem takich materiałów może być sproszkowany pumeks, zarobiony oliwą albo w formie pasty szlifierskiej. Nanoszony jest on dłonią, pomiędzy tarczę i wyrób, albo naklejany na tarczę.
W miejscach trudno dostępnych wykorzystuje się szczotki szlifierskie wykonane np. ze szczeciny, a materiałem szlifierskim są zarobione z oliwą korund, a do delikatnych szlifów, trypla.
Szlifowanie metali twardych prowadzone jest tarczami szlifierskimi wykonanymi z prasowanego karborundu albo korundu.
Do szlifowania metali nieszlachetnych takich jak mosiądz, tombak czy alpaka wykorzystuje się tarcze wykonane z filcu, sukna, bądź skóry.
Szlifowania płaszczyzn można także prowadzić szlifierkami taśmowymi, wyposażonymi w taśmy ścierne o podłożu z papieru płótnowanego lub płótna.
Stosuje się również szlifowanie ręczne papierem ściernym lub pumeksem.
Po zakończeniu szlifowania wyrób czyści się z materiału szlifierskiego oraz tłuszczu wygotowując go w ługu potasowym i następnie w gorącej wodzie z mydłem.
Materiały szlifierskie
Same maszyny i urządzenia szlifierskie są nie wystarczające do uzyskania pożądanej, doskonałej struktury powierzchni przedmiotów wykonanych z metali szlachetnych. Otrzymanie takiego efektu wymaga w procesie szlifowania, zastosowania środków wspomagających, którymi są różnorakie materiały szlifierskie i polerownicze. Przykłady tych środków wymieniono poniżej.
Pumeks
Pumeks, szary bardzo lekki, unoszący się na wodzie, gąbczasty kamień pochodzenia wulkanicznego.
W handlu dostępny w formie kawałków o różnych rozmiarach oraz w proszku.
Wykorzystywany po zwilżeniu wodą do szlifowania wstępnego dużych wyrobów srebrnych. W formie proszku jest jednym z zasadniczych składników różnorodnych past szlifierskich oraz polerowniczych.
Służy także do czyszczenia narysów metali szlachetnych z kamieni probierczych, a także do przygotowywania tzw. mydła pumeksowego do mycia rąk.
Korund
Korund minerał będący tlenkiem glinu Al2O3, zawierający niekiedy domieszki chromu, tytanu lub żelaza.
Wykorzystywany w szlachetnych odmianach takich jak rubin czy szafir w jubilerstwie, a także jako kamień łożyskowy w zegarkach oraz w drobnokrystalicznych, zbitych i ziarnistych odmiany, jako materiał ścierny i polerski znany pod nazwą szmerglu.
Zmielony i zmieszany z substancjami wiążącymi dostępny jest w handlu w formie papieru i płótna ściernego, a także w postaci tarcz oraz kamieni szlifierskich.
Dość często stosowany jest także w formie proszku.
Karborund
Karborund jest to węglik krzemu, materiał ceramiczny z grupy węglików o ogólnym wzorze SiC, ma barwę zieloną, spotyka się go bardzo rzadko w przyrodzie jako minerał moissanit. Nazywany jest karborundem ze względu na swoją twardość zawierającą się pomiędzy twardością diamentu i korundu, a wynoszącą w skali Mohsa od 9,5 do 9,75.
Wykorzystywany do tych samych zadań, co korund. Najczęściej wykonuje się z niego tarcze i kamienie szlifierskie. Szlifuje się nim także kamienie szlachetne.
Czerń węglowa
Węgiel drzewny inaczej czerń węglowa jest to lekka, czarna substancja wytwarzana z drewna w procesie suchej destylacji.
Bardzo dobry materiał szlifierski produkowany z drzewa bukowego i jodłowego, a do miałkiego szlifu z drzewa lipowego albo wierzbowego dającego miękki węgiel. Czym bardziej zbita i błyszcząca jest powierzchnia węgla, tym delikatniejszą powierzchnię uzyskuje się po szlifowaniu.
Używa się go zwilżonego wodą lub oliwą. Stosuje się go także do obciągania stali9-1 oraz kamieni polerowniczych, a także do usuwania narysów metali szlachetnych z kamieni probierczych.
Wapno wiedeńskie
Wapno wiedeńskie jest uzyskiwane w wyniku wypalania białego marmuru.
Doskonale sprawdza się przy czyszczeniu i polerowaniu srebra, mosiądzu, alpaki i innych metali.
Po stopieniu ze steryną jest składnikiem wielu past polerowniczych oraz szlifierskich. Sprzedawane jest w formie proszku albo kamienia.
Kreda szlamowa
Kreda szlamowa w formie mocno rozdrobnionej wykorzystywana jest, jako środek polerowniczy i szlifierski. Połączona ze spirytusem oraz amoniakiem sprawdza się, jako środek czyszczący do srebra, mosiądzu i innych metali. Jest zasadniczym składnikiem wielu rodzajów proszków oraz płynów do czyszczenia metali.
Pozostałe materiały szlifierskie
Poza wymienionymi środkami szlifierskimi i polerowniczymi używany jest także tlenek chromowy, tlenek cynowy, popiół kostny, kalin, baryt i wiele innych.
Obecnie z uwagi na mniejsze ich zużycie i skrócenie czasu obróbki w użyciu stosuje się zazwyczaj pasty polerownicze i szlifierskie. Produkuje się je przez stopienie materiałów szlifierskich ze steryną albo łojem. Pasty mają o wiele lepsze właściwości niż te same środki polerownicze łączone w czasie pracy z oliwą, czy też spirytusem.
9-1Honowanie – obciąganie stali, metoda obróbki wygładzającej, stosowana do wykańczania bardzo dokładnych otworów oraz zewnętrznych powierzchni obrotowych walcowych lub stożkowych niektórych powierzchni kształtowych oraz płaszczyzn.
