www.srebrnykruk.pl






Abc złotniczo-jubilerskie

strzalka do tyłu strzalka do góry
Grawerowanie

Grawerowania mechaniczne oraz grawerowanie kamieni szlachetnych i szkła


Metody mechanicznego grawerowania


Pierwszym urządzeniem, które zmechanizowało proces grawerowania był pantograf. Jego najistotniejszym elementem jest rylec zakończony diamentem, znajdujący się na jednym końcu ramienia. Na drugim końcu ramienia umieszcza się metalowy walec prowadzony wewnątrz szablonu. Rylec graweruje wzór na wyrobie w ustalonej wcześniej skali. Współcześnie zamiast diamentowego rylca stosowane są frezy napędzane silnikami elektrycznymi.


Druga połowa XX wieku to podział grawerstwa na zdobnicze i przemysłowe. Grawerstwo przemysłowe na wskutek rozwoju urządzeń sterowanych numerycznie wyposażonych w mikrokomputer to tzw. maszyny CNC (Computerizet Numerical Control) dające możliwość swobodnego aktywnego programowania i wytwarzania przedmiotów. Urządzenia CNC są powtarzalne, dokładne, szybkie i umożliwiają wykonywanie złożonych kształtów. Z ich pomocą wytwarza się narzędzia dla wielu gałęzi przemysłu.

techniki-grawerowanie-zdjecie-nr-14-8
Zdjęcie. Pantograf grawerski z około 1880 roku.

Współczesne grawerstwo zdobnicze wykorzystuje lasery grawerskie, które możemy podzielić na dwie grupy. Pierwsza to lasery, w których źródłem promieniowania są ciała stałe. Wytwarzają one wiązkę o długości fali w przedziale od 810 do 1064 nm i stosuje się je głównie do znakowania metali. Urządzenia te zazwyczaj mają nieruchoma głowicę, a promień lasera kierowany jest przy pomocy precyzyjnego układu luster. Dzięki wyposażeniu tych grawerek w galwano-skanery, które to sterują lustrami można z ich pomocą bardzo szybką i precyzyjnie pracować. Grupę drugą są lasery w których źródłem promieniowania jest mieszanina gazów. Przykładem takich laserów są lasery na dwutlenek węgla wytwarzające falę o długości 1600 nm. Umożliwiają one grawerowanie na niezwykle szerokiej gamie materiałów z wyłączeniem metali14-6. Lasery na dwutlenek węgla (laser CO2) mają zazwyczaj budowę ploterową. Nad stołem roboczym w płaszczyźnie XY umieszczona jest ruchoma głowica emitująca wiązkę laserową pod kątem prostym. Wykorzystuje się je w przemyśle oraz głównie w usługach do wyrobu pieczątek oraz zdobienia wyrobów szklanych i ceramicznych, a także w produkcji tablic reklamowych i informacyjnych.

Do grawerowania przedmiotów reklamowych szeroko stosuje się technikę druku impastowego. Jest to metoda uderzeniowa w której to obraz wykuwa się w metalu przy pomocy wybijaka zakończonego diamentem. Dzięki automatycznemu wykrywaniu rodzaju powierzchni i uderzeniom o zróżnicowanej sile, możliwe jest precyzyjne kopiowanie subtelnych przejść tonalnych oraz obszarów o dużym kontraście. Poza bardzo dobrym grawerowaniem odcieni wykonywane jest także grawerowanie tekstu na materiałach takich jak; złoto, mosiądz, stal nierdzewna, tytan oraz na większości tworzyw sztucznych, a także na szkle, kamieniach, drewnie, gumie i skórze.


Grawerowanie kamieni szlachetnych


Sztuka rzeźbienia oraz rytowania kamieni szlachetnych i ozdobnych znana była już w Mezopotamii w trzecim tysiącleciu p.n.e. Rozwinęła się w VI wieku p.n.e. w Grecji, a w czasach nowożytnych jej rozkwit nastąpił w okresie renesansu w XVIII i XIX wieku. Najczęściej wykonywano kamee i gemmy, wykorzystując do tego kamienie warstwowe takie jak agat czy onyks.


techniki-grawerowanie-zdjecie-kamienie
Zdjęcie. Ręczne grawerowanie kamieni jubilerskich.

Początkowo grawerowanie kamieni szlachetnych wykonywano odłamkami diamentów, następnie w Babilonii zaczęto używać do tego ręcznych wiertarek tzw. furadełek. Narzędziami skrawającymi były wiertła piórkowe i rurkowe.

Współcześnie do grawerowania kamieni szlachetnych i ozdobnych stosuje się specjalne obrabiarki z poziomymi wrzecionami ivszybkoobrotowe wiertarki precyzyjne z wałkiem giętkim, napędzane szybkoobrotowymi silnikami elektrycznymi. Narzędziami są różnorodne pręciki z miękkiej stali z naniesioną warstwą proszku diamentowego. Używa się także miniaturowych frezów w różnych kształtach oraz ściernic korundowych i diamentowych.


Grawerowanie szkła


Grawerowanie szkła pierwotnie odbywała się za pomocą ostrzy diamentowych osadzonych w oprawie. Tworzono wówczas wzory oparte na konturach wypełnionych subtelnymi równoległymi kreskami oraz ornamenty powstające przez punktowanie ostrzem.


Współcześnie do grawerowania szkła używa się tych samych narzędzi jak do rytowania kamieni szlachetnych i ozdobnych. Różnią się tylko materiałem z których wykonane są narzędzia skrawające, a są nimi miedź i proszek korundowy zmieszany z oliwą.

Grawerowanie szkła jest bardzo pracochłonne oraz trudne i po dzień dzisiejszy wykonywane ręcznie.

Napisy wykonuje się przymocowując do szkła od tyłu, papier z tekstem do grawerowania, a od przodu na powierzchnie szkła nanosi się olej roślinny, którego zadaniem jest zapobieganie rozpylanie pyłu szklanego podczas cięcia szkła diamentowym nożem oraz umożliwienie czytanie sporządzanego napisu.

Rysunek lub napis można także przenieść bezpośrednio na szkło. Czystą szklaną powierzchnię przeciera się wacikiem zwilżonym roztworem kalafonii z alkoholem lub acetonem. Po wyschnięciu powłoki, wzór można przenieść za pomocą bibuły. Miejsca pominięte w trakcie kopiowania, uzupełnić daje się za pomocą zwykłego miękkiego ołówka.

Wzór grawerowany jest, trzymając szklany wyrób w lewej ręce i opierając go o krawędź stołu lub kładąc na nim. Cięcie rysunku, zaczyna się od dołu, co zabezpiecza wzór przed jego zanieczyszczeniem przez szklany pył opadający ku dołowi. Grawerując, należy starać się by grubość linii odpowiadała zaplanowanemu wzorowi.

Czasami konieczne jest zmatowienie powierzchni w celu podkreślenia szczegółów rysunku. Aby to zrobić, umieszcza się kawałek papieru ściernego we właściwym obszarze i delikatnie pocieraj to miejsce palcem, obraca papierem ściernym. Małe przestrzenie są matowane patyczkiem, na którego końcu przykleja się szmerglowy proszek.

Wygrawerowany na powierzchni szklanej wzór, można zabarwić wcierając w niego farbę olejną o ciemnych odcieniach.

Wyroby z porcelany graweruje się w taki sam sposób jak szkło.


14-6Długość fali wynosząca 1600 nm, jest absorbowana przez atomy metali.


Grawerowania mechaniczne oraz grawerowanie kamieni szlachetnych i szkła - www.srebrnykruk.pl