www.srebrnykruk.pl






Abc złotniczo-jubilerskie

strzalka do tyłu strzalka do góry
Filigran

Lutowanie filigranu


Dawniej ze względu na stosowanie do składania kleju stolarskiego niezbędnym było obwiązywanie wyrobów filigranowych cienkim drutem stalowym, zabezpieczającym przedmiot przed rozpadnięciem się w trakcie jego lutowania. Klej stolarski pod wpływem temperatury pęczniał, parował i zapalał się powodując odrywanie drobnych elementów wzoru.


Obecnie przy używaniu do montażu lakierów nitrocelulozowych, bądź klejów syntetycznych zalecenie takie nie jest konieczne. Dobrze dobrane kleje wiążą elementy, aż do momentu zlutowania i dopiero wówczas natychmiast spalają się. Zatem pomocniczego przywiązywania stalowym drucikiem już się bezwzględnie nie wymaga.

Jednakże lutowanie przestrzennych wyrobów filigranowych mimo użyciu do ich montażu współczesnych środków, wymaga zazwyczaj czynności przygotowawczych takich jak wiązanie cienkim drutem stalowym zabezpieczającym przedmiot przed jego rozpadnięciem się. Także przy lutowaniu filigranu montowanego na papierze istnieje potrzeba przywiązania go do blaszki z miękkiej stali o grubości od 0,5 do 0,8 mm lub do blachy dekarskiej o wymiarach nieznacznie większych z naniesioną powłoką kredy, osłaniającej wyrób przed przylutowaniem do blachy.

Lutowanie filigranu wykonywane jest z użyciem lutu twardego o składzie podanym w tabeli.

techniki-lutowanie-tabela-nr-11-1
Tabela. Skład wybranych lutówek do lutowania filigranu.

Do lutowania filigranu najlepiej jest sporządzić specjalną masę lutowniczą. Należy zatem przygotować wlewkę potrzebnego nam lutu i przeznaczonym wyłącznie do tego celu pilnikiem, spiłować potrzebną ilość opiłków. Następnie opiłki te bezwzględnie za pomocą magnesu oczyszcza się z okruchów żelaza oderwanych z pilnika. Pominięcie tej czynności powoduje, iż w trakcie oczyszczania filigranu w słabym roztworze kwasu siarkowego, wyrób zabarwia się trudno usuwalnym jasnobrunatnym nalotem.

Dalej oczyszczone opiłki miesza się z topnikiem – boraksem w stosunku objętościowym 1 do 1. Boraks musi być wygrzany w celu odparowania z niego wody i rozkruszony na miałki proszek.

Następnie powierzchnię wyrobu należy zwilżyć wodą albo jeszcze lepiej słabym wodnym roztworem boraksu i pokryć z rzadka przygotowaną mieszaniną.

Zbyt mała ilość lutu może powodować niezlutowanie niektórych elementów, a zbyt duża może wypełnić fakturę sznurów i pasków bądź nawet całe drobne elementy, deformując wygląd przedmiotu. Płomień prowadzony jest równo i szeroko, a jego temperatura powinna być równa temperaturze topnienia lutu i musi mieścić się w przedziale od 800 do 850oC.

techniki-filigran-zdjecie-lutowanie-wyrobu
Zdjęcie. Lutowanie filigranu.

Nie należy do lutowania filigranu używać typowych lutów jubilerskich, gdyż zawierają one cynk, który w przypadku poprawek może rozpuścić drobne elementy, a na grubszych drutach powoduje głębokie trudno naprawialne wżery. Dodatkowo lut taki wymaga precyzyjnego przygotowawczego oczyszczenia powierzchni, co przy wyrobach z filigranu jest często niemożliwe. Luty bez cynowe z dobrze dobraną ilością topnika – boraksu, są odporne na zanieczyszczenia oraz bardzo dobrze „płyną” i trwale wiążą części wzoru.

Pracę kończy się kontrolą zlutowań. Gdy znajdziemy miejsca niezlutowane, powstające zazwyczaj z powodu niedokładnego montażu, należy poczynić konieczne poprawki i ponowić lutowanie. Następnie w gorącym 5 % roztworze kwasu solnego, prowadzi się wytrawianie, aż do oczyszczenia wyrobu z najmniejszych nawet resztek boraksu. Niedoczyszczone pozostałości boraksu, utrudniać będą ewentualny proces galwanizacji srebrem lub złotem, miejsca te pozostaną niepokryte i będą doskonale widoczne.


Lutowanie filigranu - www.srebrnykruk.pl