www.srebrnykruk.pl






Abc złotniczo-jubilerskie

strzalka do tyłu strzalka do góry
Techniki i odmiany emalii

Emalia komórkowa


Emalia komórkowa (émail cloisonné) jest to technika stosowana w wielu odmianach i rodzajach, najbardziej rozpowszechnione z nich to emalia przegrodowa oraz drutowa.


techniki-emalia-zdjecie-komorkowa
Zdjęcie. Przykład zdobnictwa emalią komórkową (Św. Dymitr - tablica emaliowana z gruzińskiego klasztoru Dżumati, Cesarstwo Bizantyjskie rok około 1100)
Emalia przegrodowa

Emalia przegrodowa wykorzystywana do wykonywania drobnych wyrobów jubilerskich ze złota zdobionych ornamentami bądź przedstawieniami postaci. Ogranicznikami pól emalii o różnych zabarwieniach w odmianie tej są cienkie blaszki. Operacje zdobienia przeprowadza się w kilku podstawowych etapach.

Na cienkiej blaszce z wysoko-próbnego złota, stalową matrycą bądź ręcznie, formuje się wgłębienia o płaskim dnie i pionowych ściankach, wysokich na 1 do 1,5 mm o wyglądzie dopasowanym do zewnętrznego obrysu wzoru. Można także zamiast zagłębień wykorzystać metodę lutowania. Wówczas to tworzy się wzór z niby korytek o płaskim dnie. Kolejną czynnością jest odcięcie ze złotej cienkiej folii o grubości rzędu setnych lub dziesiątych części milimetra, wąskich pasków wyginanych specjalną pincetą w kształt dopasowany do przegród stanowiących wewnętrzną część obrysu wzoru. Następnie paski te żywicą drzewa wiśniowego przytwierdza się pionowo do dna zagłębienia. Po przytwierdzeniu wszystkich ograniczników pól i sprawdzeniu zgodności ich ułożenia z projektem przylutowuje się je lutem o temperaturze topnienia wyższym niż temperatura wypalania emalii. Dla usprawnienia lutowania, lut rozdrabnia się i wprowadza się na dno zagłębień pomiędzy przegrodami i później ogrzewa. Żywica wypala się, a paski metalu przylutowują się. Tak przygotowane komórki wypełnia się emalią, suszy i wypala. Operację tą powtarza się, aż do momentu zrównania się emalii z metalowym tłem.

Emalia drutowa

Emalia drutowa znana, jako węgierska lub siedmiogrodzka wykorzystywana do zdobienia szerokiej gamy wyrobów dekoracyjnych i jubilerskich.

Odróżnia się od metody przegrodowej tym, iż przegrody wykonywane są ze spłaszczonego – przewalcowanego drutu, najczęściej srebrnego o średnicy od 0,15 do 0,6 mm. Można także zamiast drutu srebrnego zwłaszcza przy wykonywaniu bardzo dużych przedmiotów dekoracyjnych wykorzystywać „czerwoną” – czystą miedź.

Operacja zdobienia polega na ustawieniu na wyrobie wyklepanym z blachy srebrnej bądź miedzianej, przegródek odpowiadających rysunkowi, wykonanych ze spłaszczonego drutu i następnie przytwierdzeniu ich roboczo klejem. Dalej powstałe w ten sposób komórki wypełnia się emalią, a cały wyrób poddaje wypaleniu. Wówczas klej wypala się, emalia stapia i stygnąc w stopniu zadowalającym unieruchamia utworzone przegródki. Kolejną czynnością jest szlifowanie wyrobu i jego powtórne wypalenie, co przywraca połysk zeszlifowanej emalii.

techniki-emalia-zdjecie-wegierska
Zdjęcie. Fragment wyrobu zdobionego emalią w technice węgierskiej.

W metodzie tej przegródki da się także wykonywać podobnie do filigranu ze skręconych i następnie spłaszczonych drutów, układanych zgodnie z rysunkiem, przylutowywanych później do powierzchni przedmiotu. Emalią wypełniać można tylko wzór pozostawiając tło metalowe lub wypełnia się i rysunek i tło.

W emalii siedmiogrodzkiej cechą charakterystyczną było umieszczanie między polami emalii pereł lub małych turkusów.

Technika mieszana

Znano także technikę mieszaną (émail mixte) łącząca emalie żłobkową z komórkową. Poza rowkami z emalią w metalowym podłożu, wyżynano większe wgłębienia następnie dzielone przegrodami z drutu, płaskownika lub wprost pozostawione w trakcie wycinania, co umożliwiało naniesienie w zagłębienia różnobarwnej emalii.

techniki-emalia-zdjecie-technika-mieszana
Zdjęcie. Praca wykonana z zastosowaniem techniki mieszanej.

Emalia komórkowa - www.srebrnykruk.pl