Nakładanie i usuwanie emalii

Należy także dbać oto by ziarna miały mniej więcej tą samą wielkość. Ziarna mniejsze topią się pierwsze i mogą ulec wypaleniu nim rozpoczną topić się ziarna większe, co doprowadza do matowienia emalii wyglądającego jak zabrudzenia.

Bardzo małe ziarna usuwane są poprzez parokrotne przemywanie w wodzie. Ziarna duże opadają na dno naczynia, a pyliste tworzą zawiesinę wodną, którą zlewa się z naczynia.

Czynność rozdrabniania emalii przed użyciem, wykonywana jest także w stosunku do tych dostępnych w sprzedaży w postaci grubych złomków albo tabliczek. Należy je przed użyciem, każdorazowo sproszkować w ilości niezbędnej od konkretnych potrzeb.

Emalie rozdrabniać na drobne kawałki można w młynach kulkowych lub w moździerzach stalowych bądź porcelanowych. Następnie uciera się je na proszek w moździerzach wykonanych z twardych materiałów takich jak jaspis czy agat.

Emalię uciera się w wodzie by przeciwdziałać jej rozpylaniu się i zabrudzeniu. Zalecane jest stosowanie wody destylowanej z uwagi na to, iż woda zwykła ma zazwyczaj w swoim składzie niewielkie ilości wapna i chloru, szkodliwych dla emalii.

Sproszkowaną emalię szlamuje się, umieszczając ją na misce porcelanowej, dolewając doń wody destylowanej i starannie miesza, aż do osadzenia się szkliwa na dnie. Wówczas zlewa się z nad osadu wodę. Czynność płukania ponawia się, aż do momentu, gdy woda nad emalią stanie się całkowicie klarowna. Staranne wykonanie płukania, zabezpiecza emalię przed powstawaniem rys oraz zanieczyszczeniem tonacji kolorów, po jej wytopieniu.

Wyszlamowaną emalię, należy przechowywać w niezbyt głębokich, szklanych, szczelnie zamykanych pojemnikach z wodą destylowaną.

Główne reguły obowiązujące przy nakładaniu emalii

Gdy emaliowane są duże płaskie powierzchnie, bądź przy bardzo cienkich przedmiotach złotniczych, emalią pokrywane są dwie strony wyrobu. Emalia znajdująca się na odwrotnej stronie nazywana jest kontremalią. Pełni ona funkcje ochroną przed wypaczaniem, spowodowanym innymi współczynnikami rozszerzalności cieplnej metalu i emalii. Emalią pokrywa się jednocześnie obie strony wyrobu.

Odpadaniu emalii do wody w której się ją przechowuje, przeciwdziała się dodając do niej niewielką ilość gumy tranganckiej^10-2.

Po pokryciu powierzchni przygotowaną mieszanina emalierską, przedmiot starannie osuszamy jest z resztek wody. Najpierw za pomocą lnianej szmatki lub bibułek, potem w lekko nagrzanym piecu muflowym, aż do uzyskania suchego proszku. Resztki wody mogące znajdować się w emalii w trakcie wypalania, zagotowałaby się powodując powstanie skaz pod postacią pęcherzyków czy też pustych przestrzeni.

W przypadku, gdy w trakcie suszenia lub wkładania do pieca powstanie punktowy ubytek emalii, wady tej nie usuwamy nakładając w to miejsce surowej emalii, gdyż spowodowałoby to zmętnienie tego fragmentu. Naprawę wykonuje się usuwając cały proszek i ponownie nakładając lub uzupełniając ubytki suchą emalią podawaną następnie wypaleniu wraz z całym wyrobem.

Metoda ręczna nakładania emalii

Metoda ręczna polega na tym, iż rozdrobnioną emalię miesza się z wodą i gdy otrzymamy gęstą papkę, nakłada się ją na powierzchnie przedmiotu.

Do jej nanoszenie wykorzystuje się pędzelki albo wąskie szpachelki wykonane z rogu bądź bukszpanu. Najlepiej sprawdza się narzędzie sporządzone w formie metalowego pręcika, zaostrzonego z jednej strony, a z drugiej spłaszczonego w łopatkowy kształt. Nakładając większą ilość emalii, korzysta się ze strony uformowanej w łopatkę.

Emalią wypełnia się bardzo starannie zagłębienia, uklepując ją szpachelką, szczególnie starannie przy brzegach. Aby otrzymać równomierną, gęsta warstwę w czasie nakładania należy, co jakiś czas niezbyt silnie potrząsać przedmiotem. Dalej po osuszeniu resztek wody, wyrób zawiesza się albo układa na podkładce z blachy lub drutu żelaznego, bądź wykonanego ze znacznie lepiej nadającego się do tego, niklu. Po czym ustawia w piecu, bądź w jego pobliżu i nieśpiesznie dokładnie wysusza. W końcu po wstawieniu przedmiotu wraz z podkładką do pieca, przystępuje się do wypalania emalii.

Gdy na różne fragmenty wyrobu, nanosi się szkliwa o różnorakiej temperaturze topnienia, w pierwszej kolejności nanosi się i wypala te najtrudniej topliwe, a w drugiej kolejność te o coraz mniejszej temperaturze topnienia.

Metoda maszynowa nakładania emalii

Metoda maszynowa jest wykorzystywana przy nakładaniu emalii na duże płaskie powierzchnie.

Do drobno rozkawałkowanej i przesianej emalii, dodaje się wodę z dodatkiem środków wiążących takich jak dekstryna^10-3, czy mocznik w ilości od 2 do 2,5 g na litr. Następnie pokrywa się powierzchnię wyrobu specjalnym aerografem, tak by otrzymać ciągłą, gładką oraz cienką warstwę.

Uwagi ogólne

Poza bardzo dokładnym wykończeniem samego wyrobu i oczyszczeniem jego powierzchni, a także właściwym lutowaniem, bardzo istotnym jest również dla prawidłowego wykonania emaliowania zachowanie idealnej czystości narzędzi, rąk i odzieży. Co więcej, nawet powietrze w pracowni powinno być wolne od wszelkich pyłów.

Obecnie niemalże do wszystkich stopów metali produkowane są odpowiednie szkliwa. Dlatego też, każdorazowo przed przystąpieniem do pracy, należy dokładnie zapoznać się z opisem ich stosowania. Najlepiej zaś, jest wykonać próbkę, by doświadczalnie sprawdzić przebieg całego procesu.

Z sytuacją taką mamy do czynienia, gdy przygotowujemy złom metali szlachetnych do topienia. Musi on być wówczas każdorazowo, jak najstaranniej oczyszczony z emalii, gdyż topiony wraz z nią wchłaniają pewne ilości ołowiu znajdującą się w szkliwu. Powodować to może całkowitą nieprzydatności stopu do późniejszej mechanicznej obróbki.

Emalie usuwa się z wyrobów nanosząc na nie mieszaninę azotanu potasowego, soli kuchennej oraz ałunu w równych częściach. Następnie starannie wyżarza i szybko chłodzi w zimnej wodzie, co doprowadza do zupełnego oddzielenia się emalii.

Przy wyrobach o sporej powierzchni natychmiastowe chłodzenie może powodować ich zniekształcenie. Wykorzystuje się wówczas trawienie emalii roztworem kwasu fluorowodorowego rozcieńczonego wodą w stosunku 3 do 1. Zabieg ten prowadzić należy w ołowianych naczyniach pod wydajnym wyciągiem, używając gumowych rękawiczek chroniących skórę przed jego drażniącym działaniem. Co jakiś czas wyrób usuwa się z naczynia, płucze wodą i szczotkuje drucianą szczotką, co w znacznym stopniu skraca czas rozpuszczania emalii. Gdy emalia zostanie już usunięta, wyrób należy starannie wypłukać w pierwszej kolejności w gorącej później zimnej wodzie.