www.srebrnykruk.pl






Abc złotniczo-jubilerskie

strzalka do tyłu strzalka do góry
Cyzelowanie

Cyzelowanie przedmiotów wewnątrz pustych


Cyzelowanie form przestrzennych rozpoczyna się od punktowania i konturowania z godnie z zasadami określonymi jak dla przedmiotów płaskich. Wybijanie reliefu wykonywane jest przy użyciu haków i kołatek, chyba że wnętrze obrabianego przedmiotu jest na tyle duże, że daje możliwość pracy puncą i młotkiem.


Wybijanie reliefu hakami zaczyna się od prawidłowego ułożenia wyrobu na woreczkach z piaskiem bądź na warstwie gumy. Dalej wprowadza się roboczy koniec haka do wnętrza przedmiotu, do miejsca w którym to uderzeniami młotka w pręt haka prowadzi się wybijanie reliefu. Przemieszczając kształtujący koniec haka po wewnętrznej części przedmiotu i powtarzając tą operacje wielokrotnie, stopniowo kształtuje się relief.

techniki-blachy-rysunek-klepanie-blach-cyzelowanie-rysunek-nr-13-4-kolatka
Rysunek. Cyzelowanie za pomocą kołatki.

Wybijanie reliefu kołatką rozpoczyna się od unieruchomienia jej nieroboczego końca w imadle stołowym, dalej chwyceniu dłonią kształtowanego przedmiotu i wprowadzeniem roboczego końca do wnętrza wyrobu w miejsce wybijania reliefu. Następnie mocno uderza się młotkiem w środkową część kołatki między zgięciami pręta. Kołatka pod wpływem uderzeń zaczyna wibrować i uderza wewnętrzną część przedmiotu z siłą wystarczającą do wybicia reliefu.

techniki-blachy-zdjecie-klepanie-blach-cyzelowanie-zdjecie-imadlo-z-kolatka
Zdjęcie. Mocowanie kołatki w imadle.

Praca kołatką i hakami wymaga dużych umiejętności, szczególnie w przypadku wyrobów o wąskich szyjkach. Niemożliwa jest wówczas wizualna kontrola miejsca styku moderatorów z kształtowaną powierzchnią przedmiotu, a sprawdzanie realizowanych czynności wykonuje się „na dotyk”. Tuż po uderzeniu, od wewnątrz dotykiem kontroluje się uzyskany efekt, korygując pod względem zgodności z projektem kolejne miejsca przyłożenia części roboczej kołatki.

techniki-blachy-zdjecie-klepanie-blach-cyzelowanie-rysunek-nr-13-5-na-podkladce
Rysunek. Naczynie wypełnione kitem i ułożone na worku z piaskiem.

W przypadku niewysokich reliefów wykonywanych na przedmiotach przestrzennych, ułatwieniem jest wybijanie zdobienia na płaskiej powierzchni. Dopiero po jego wykonaniu, przedmiotowi nadaje się końcowy kształt przez ręczne, uważne, jego zginanie za pomocą lekkich uderzeń drewnianym młotkiem nazywanym „kijanką”.

techniki-blachy-rysunek-klepanie-blach-cyzelowanie-rysunek-nr-13-6-z-dobijakiem
Rysunek. Naczynie głębokie kształtowane odbijakiem.

Modelowanie zewnętrznej powierzchni przedmiotów głębokich, można także wykonywać wypełniając je kitem cyzelerskim i układając na worku wypełnionym piaskiem. Wyrób znajdujący się we wgłębieniu worka z piaskiem daje się łatwo ustawić w dogodnej do pracy pozycji. Wyżarzanie tego rodzaju przedmiotów jest bardzo kłopotliwe, gdyż wymaga wytopienie kitu oraz pozbycie się jego resztek z wnętrza wyrobu.

Jeszcze innym przyrządem wykorzystywanym do cyzelowania naczyń, dzbanów, pucharów czy kielichów jest tzw. „odbijak”, będący w istocie kowadełkiem zamocowanym na sprężystym ramieniu. Praca tym przyrządem polega na uderzeniach młotkiem w pobliżu miejsca zamocowania w ramię wprowadzane tym sposobem w drgania. Kowadełko znajdujące się na drugim końcu ramienia także zaczyna drgać, kształtując w ten sposób wewnętrzną część naczynia. Dla ułatwienia dokładności prowadzenia kształtowania, często stosowanym rozwiązaniem jest umieszczenia na odbijaku wskaźnika położenia części roboczej kowadełka.


Cyzelowanie przedmiotów wewnątrz pustych - www.srebrnykruk.pl