www.srebrnykruk.pl






Abc złotniczo-jubilerskie

strzalka do tyłu strzalka do góry
Cyzelowanie

Cyzelowanie - cechy techniki


Zasadniczą cechą techniki cyzelowania jest wykorzystanie w niej do kształtowania metalu puncy. Specjalnego narzędzia wykonanego w formie trzpienia o jednym końcu przykładanym do materiału obrabianego, a drugim uderzanym młotkiem. Kolejne uderzenia młotka powodują, iż dolny koniec puncy pozostawia w obrabianym metalu wgłębienia, nadające blasze pożądaną formę.


Do cyzelowania wykorzystywane są głównie blachy o grubości od 0,4 do 1 mm i sporadycznie w przypadku wyrobów o dużych gabarytach o grubości od 2 mm dla miedzi i aż do 3 mm dla aluminium. Jako materiał na blachy stosuje się niżej opisane metale i ich stopy.

Doskonałym materiałem na blachy przeznaczone do repusowania są metale nieżelazne tj. czysta miedź i jej stopy takie jak mosiądz czy tombak. Charakteryzują się one dużą plastycznością, dają także możliwość wykonania głębokich reliefów. Można również z nich z dużą łatwością usunąć przez wyżarzanie, powstające w trakcie obróbki umocnienie.

Stopy niklu takie jak nowe srebro (alpaka), mogą być wykorzystywane do sporządzania przedmiotów ozdobnych naśladujących wyglądem srebro.

Innym materiałem wykorzystywanym w tej technice jest blacha cynkowa o stosunkowo dobrej plastyczności, choć wymagająca specjalnych metod obróbki oraz szczególnej ostrożności w czasie wyżarzania.

Duralaluminium13-1 jest materiałem twardym trudno obrabialnym tą technika, ale daje ciekawą imitacje srebra.

Stopy żelaza to zazwyczaj miękka niskowęglowa stal, wstępnie wyżarzana i wytrawiana13-2. Obróbce ulega w mniejszym stopniu niż miedź, ale podobnie jak ona daje możliwość wykonania głębokich reliefów. Nadaje się przede wszystkim do wykonywania dużych przedmiotów ozdobnych pozbawionych drobnych detali. Gotowe wyroby mają niezwykle dekoracyjny wygląd.

Można także używać blachy dekarskiej do bardzo prostych prac takich jak konturowanie czy wykrawanie. Do wykonywania dużych przedmiotów ozdobnych możliwe jest stosowanie stali nierdzewnej chromoniklowej. Obróbka taka, choć jest bardzo trudna, to daje możliwość uzyskania interesujących efektów.

Niemożna też zapomnieć o tym, iż do repusowania nadają się także metale szlachetne tj. złoto, srebro i ich stopy. Z materiałów tych wykonywane były i są drogocenne naczynia, przedmioty liturgiczne oraz ozdoby i biżuteria.

W zależności od zastosowanej techniki cyzelowania i otrzymanych efektów dekoracyjnych można wykonywać prace takie jak te niżej wymienione.

  • Płaskie dwuwymiarowe prace, realizowane wyłącznie konturowaniem od odwrotnej strony materiału oraz licowej przypominające te wykonane techniką grawerowania.
  • Konturowanie i wycinanie lub wyrzynanie tła, metoda nieskomplikowana i efektowna przypominające wyroby ażurowe.
  • Przedmioty bez wyraźnego rysunku – niefiguratywne, uzyskiwane dzięki wybijaniu wyłącznie faktury wypychaczami gałkowymi, owalnymi bądź wzornikami.
  • Konturowanie i opuszczanie tła, metoda szeroko stosowana w wyrobach dekoracyjnych i jubilerskich.
  • Konturowanie z lekkim uniesieniem reliefu przez wybijanie od strony odwrotnej, metoda polegająca na wybijaniu linii raz krótkich raz grubych, a to znowu cienkich i ciągłych, a to kreskowych podobnych do rysowanych ołówkiem.
  • Płaskorzeźba o w pełni ukształtowanym reliefie o różnej wysokości i stopniu uszczegółowienia.
  • Repusowanie dużych uproszczonych rzeźbiarskich dekoracji z aluminium, żelaza albo miedzi.
  • Repusowanie trójwymiarowych przedmiotów.
techniki-blachy-zdjecie-klepanie-blach-cyzelowanie
Zdjęcie. Przykłady wyrobów ozdobnych wykonanych techniką cyzelowania i repusowania.

13-1Duralaluminium – nazwa stopów metali stosowanych do obróbki plastycznej. Zawierają głównie aluminium i dodatki stopowe takie jak; 2 do 4,9 % miedzi, 0,3 do 1 % manganu, 0,15 do 1,8 % magnezu, nierzadko krzem, żelazo i inne dodatki łącznie w ilości od 6 do 8 %.

13-2Stal często wytrawiana jest podwójnie przed i po wyżarzaniu.


Cechy techniki - www.srebrnykruk.pl