Rozpoznawanie monet

Najprostszą, ale dość zawodną metodą jest sprawdzanie dźwięku monety uderzanej o marmurową płytę. Moneta prawdziwa wyda czysty, głośny, typowy dla srebra bądź niklu dźwięk, a fałszywa da dźwięk słaby i matowy. Jednakże jak już wspomniałem, metoda ta nie daje 100 % pewności, gdyż zdarzają się monety prawdziwe wadliwie wyprodukowane, które nie wydają właściwego dźwięku.

Wiele lepszym niemalże pewnym sposobem badania autentyczności monet jest badanie wagą ich masy. Falsyfikaty z uwagi na wytwarzanie ich z metali o mniejszym ciężarze właściwym od srebra bądź złota, mają znacznie mniejszą masę od prawdziwych.

Bardzo dobrze w rozpoznawaniu monet srebrnych i niklowych sprawdza się ciecz probiercza nr 9, czyli roztwór siarczanu lub azotanu srebra. Po zakropleniu badanej monety, natychmiast wytworzy się na niej, gdy jest ona falsyfikatem ciemnobrunatna palma, niepowstająca na monetach prawdziwych srebrnych i niklowych.

Monety niklowe od falsyfikatów da się także rozpoznać wykorzystując magnes który przyciąga do siebie prawdziwe monety niklowe, a nie działa na fałszywe.

Monety złote najczęściej fałszuje się z zastosowaniem metod takich jak te wymienione poniżej.

• Odlewanie pod ciśnieniem monet z niskopróbnego stopu złota, następnie galwanicznie złoconego.
• Pozłacanie monet srebrnych i handlowanie nimi, jako złotymi.
• Kąpanie prawdziwych monet w wodzie królewskiej o specjalnie dopasowanym stężeniu, powodującym przejście do roztworu części złota, zachowując wzór na monecie w stanie niemal nienaruszonym z ubytkami niewidocznymi gołym okiem.
• Wybijanie monet z pełno próbnego złota i o właściwym ciężarze, zarabiając na różnicy między ceną kruszcu będącego w monecie, a wartością numizmatyczną monety.
  Fałszerstwa te są dość łatwe do wykrycia za pomocą wagi i badania na kamieniu probierczym oraz dobrej lupy ułatwiającej odnalezienie subtelnych różnic między wzorami monety prawdziwej i fałszywej.

Badanie monet wykonuje się dokonując pomiarów masy, próby, barwy i porównując otrzymane wyniki z danymi zawartymi w specjalistycznych katalogach, a ich zgodność z tymi danymi jest gwarantem autentyczności badanej monety.

Do badania autentyczności monet wykorzystuje się narzędzia takie jak; dokładna waga z kompletem odważników, mikrometr zewnętrzny, suwmiarka, lupa z powiększeniem ×5, iglice, ciecze probiercze i kamień probierczy.

• Oględziny zewnętrzne są pierwszą z czynności, od której rozpoczyna się sprawdzanie monety. Ma ona na celu ustalenie jej pochodzenie, wartości nominalnej i roku wybicia. Oglądając monetę lupą zwrócić uwagę należy na wyrazistość napisów i szczegółów wzoru. Mała wyrazistość wzoru świadczyć może o zużyciu monety, czyli jej starciu i tym samym o utracie masy bądź o jej podrobieniu. Może to być także dowód na jej odlanie (moneta wówczas nie będzie dzwonić), a nie wytłoczenie na prasie.
• Sprawdzenie wymiarów monet jest bardzo istotne gdyż wymiary monet są dla nich cechą charakterystyczną, dającą możliwość szybkiego sprawdzenia autentyczności. Przy zachowanej masie, większa grubość lub czasami średnica, to niższa próba monety i czasami także dowód na sporządzenie jej z metalu nieszlachetnego.
  Pomiar średnicy wykonywany jest suwmiarką w paru punktach obwodu monety, gdy średnica jest nierówna wyliczana jest jej średnia. Jeżeli rant posiada zdobienia takie jak ząbkowanie czy też napisy, właściwa średnica jest nieznacznie mniejsza od pomiaru wskazywanego na przyrządzie.
  Grubość monety sprawdzana jest mikrometrem lub śrubą mikrometryczną i zależnie od miejsca pomiaru jest ona różna z uwagi na wypukłości postaci, napisów, itp. Głębokość stempli wykorzystywanych do bicia monet także może być różna. Dlatego też badanie powinno się przeprowadzić w paru miejscach na powierzchni monety, co umożliwi wyliczenie średniej grubości, wykorzystywanej następnie do wyznaczenia objętości monety.
• Sprawdzenie masy wykonywane jest na dokładnej wadze z dokładnością co najmniej do 0,01 g, jednak zaleca się wagi o większej dokładności. Masa monety pomniejszona o około 1 %, świadczyć może o zafałszowaniu monety. Zazwyczaj zafałszowane monety, masę i średnicę, mają zbliżone bądź nawet takie same jak dane monet prawdziwych, ale zmienia się ich grubość.
• Badanie zawartości złota odbywa się na kamieniu probierczym. Narys na kamieniu probierczym wykonuje się krawędzią monety, tak by go już więcej nie powtarzać. Nie robi się go ścierając powierzchni monety, nie nadpiłowuje, nie przycina oraz nie bada metodą kroplową.
  Próby monet są różne i mieszczą się w przedziale od 0,500 do 0,999, jednak najczęściej spotykane są próby 0,900 lub 0,916 oraz próba 0,986 dla tzw. monet dukatowych.
• Badanie gęstości służy potwierdzeniu wyników uzyskanych wcześniejszymi badaniami. Korzysta się z niego także, gdy niema np. możliwości przeprowadzenia badania na kamieniu probierczym lub z powodu konieczności zachowania monety w stanie nienaruszonym.
  Gęstość, czyli masa właściwa wyliczana jest przez dzielenie masy monety przez jej objętość. Objętość monety można wyliczyć z jej grubości lub przez bardzo dokładne ważenie. Gęstość monety zależna jest od próby złota oraz metalicznych dodatków stopowych którymi zazwyczaj jest miedź, a niekiedy także srebro.

Powszechnie dostępne specjalne katalogi numizmatyczne zawierają dokładne dane monet złotych i srebrnych. Można w nich zazwyczaj znaleźć informacje o nominale, średnicy, wadze, nakładzie, rodzaju metalu i jego próbie oraz dacie emisji, mennicy, emitencie, a także rodzaju stempla.