Jest metalem trudnotopliwym, dobrze ciągliwym, wytrzymałym mechanicznie. Daje się spawać podobnie jak platyna w temperaturze białego żaru, kuć oraz walcować. Źle się odlewa, jest odporny na czynniki chemiczne i nie utlenia się w powietrzu.
Ma właściwości magnetyczne, które traci w temperaturze powyżej 350oC. Nie ulega działaniu zasad, rozpuszcza się bardzo wolno w rozcieńczonych kwasach o charakterze mineralnym. Ulega pasywacji w kontakcie ze skoncentrowanym kwasem azotowym. Nie występuje w skorupie ziemskiej w stanie metalicznym. W formie samorodków stwierdza się jednak jego istnienie w meteorytach. Do najważniejszych minerałów niklowych należą; garnieryt i pentlandyt. Pozyskiwany jest zazwyczaj poprzez przerób rudy niklu na tlenki, potem redukowanie węglem i następnie poddawane rafinacji elektrolitycznej. W stanie czystym otrzymano go dopiero w 1804 roku. W okresie przed naszą era wykorzystywano go w stopach z miedzią i cynkiem.
Najstarsze przykłady wykorzystania niklu związane są z wybijaniem monet oraz jubilerstwem i pochodzą z czasów przed naszą erą gdzie np. w Chinach ze stopu niklu o nazwie pakfong wybijano monety. Do naszych czasów dotrwały także monety perskie okresu II w. p.n.e. W stanie czystym otrzymano go w 1804 roku. W średniowieczu arsenek niklu (NiAs) był niechcianym dodatkiem do rud miedzi i nazywano go „diablą miedzią”.
Niewielka, bo nawet 10 % domieszka niklu do stopów złota powoduje jego całkowite odbarwienie i dlatego też stosowany jest on do produkcji tańszych gatunków białego złota.
Z uwagi na zbliżoną barwę uzyskanego lutu do barwy stali, wykorzystywany jest również do produkcji tzw. lutów stalowych stosowanych zamiast lutów miedzianych do lutowania artystycznych wyrobów ze stali.
W produkcji przedmiotów artystycznych używany jest do pokrywania powłokami galwanicznymi wyrobów w celach dekoracyjnych i antykorozyjnych oraz jako składnik stopów imitujących srebro do wytwarzaniu naczyń, galanterii, monet i biżuterii.
