www.srebrnykruk.pl






Abc złotniczo-jubilerskie

strzalka do tyłu strzalka do góry
Kamienie szlachetne i ozdobne

Turkus


Turkus znany dawniej jako kalait, chemicznie to uwodniony fosforan glinu i miedzi o wzorze Cu(Al,Fe3+)6[(OH)4–(PO4)2]2·4H2O, barwie; błękitnej, niebieskozielonej, jabłkowo zielonej jest przeświecający do nieprzezroczystego.


kamienie-zdjecie-nr-27-15-turkus
Zdjęcie. Turkus.

Ma połysk matowy lub woskowy, doskonałą łupliwość, twardości od 5 do 6 w skali Mohsa, gęstości od 2,31 do 2,84 g/cm3 oraz słabą zielonkawożółtą bądź jasnoniebieską fluorescencję.

Nazwa turkus wywodzi się z określenia „turecki kamień” biorącego się od jego pierwotnego szlaku handlowego wiodącego przez Turcję. Dawniej używano w stosunku do niego zapominanego obecnie synonimu wywodzącego się z greki „kalait”, a oznaczającego ładny kamień. Okazy o barwie czystej niebieskiej spotykane są sporadycznie, zazwyczaj poprzecinany jest brązowymi, ciemnoszarymi, albo czarnymi żyłkami innych minerałów. Nazywane są wówczas turkusem matrycowym bądź matrycą turkusową. Spotykane są także jego zrosty z malachitem oraz chryzokolą. Odcień niebieski turkus zawdzięcza miedzi, a zielony żelazu.

Pod wpływem płomienia palnika gazowego o temperaturze około 250oC pożądana błękitna barwa przechodzi w nieatrakcyjną zieloną. Pogorszenie barw może być także efektem działania światła, potu, olejów, kosmetyków, domowych środków czystości oraz przesuszania. Dlatego też pierścionki z turkusem powinno się zdejmować przed myciem rąk. Obrabia się go głównie szlifem kaboszonowym.

Najcenniejsze złoża turkusu występują w Iranie, inne miejsca jego pochodzenia to; Afganistan, Australia, Argentyna, Brazylia, Chiny, Izrael, Meksyk, USA, Tanzania. Złoża Egipskie mają obecnie znaczenie historyczne. W Polsce w niewielkich ilościach spotykany jest na Dolnym Śląsku.

Pomylić go można m.in. z amatrixem, amazonitem, chryzokolą, hemimorfitem, lazulitem, odontolitem, serpentynem, smitsonitem i waryscytem.

Ponieważ turkus cechuje się dużą porowatością popularne jest nasączanie go sztuczna żywicą utwardzającą powierzchnie. Barwy poprawia się m.in. olejem, parafiną, błękitem berlińskim, barwnikami anilinowymi, solami miedzi. Imitowany jest przez barwiony chalcedon i howlith, a także przez sproszkowane oraz spieczone ze spoiwem kawałki turkusu ze szkłem, porcelaną czy też tworzywami sztucznymi. Syntetyczny turkus z matrycą bądź bez niej, dostępny jest w handlu od lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Jego imitacja z ciemną matrycą, otrzymywana ze sztucznego berylu nosi nazwę neolith, a imitacja turkusu uzyskiwana z gibbsytu i fosforanu miedzi nazywana jest neoturkus, natomiast te z barwionego tlenku glinu znane są jako turkus wiedeński.

Znany jest także tzw. turkus kostny, czyli osteolit będący w rzeczywistości kopalną kością słoniową o barwie niebieskiej.


Turkus w ezoteryce stosowany jest jako zabezpieczenie przed złym losem oraz wypadkami, dawniej czuwał nad jeźdźcami zaś dzisiaj nad kierowcami, to kamień ochronny zapewniający szczęście i długowieczność. Wpływa na klarowność myśli, łatwość wypowiedzi, przynosi mądrość, jest pomocny w rozwoju osobowości. Ma także właściwości lecznicze takie jak łagodzenie stanów depresyjnych i bólów, wzmaga regeneracje organizmu, leczy nadkwasotę, pomaga zwalczać infekcje wirusowe, wspiera pracę serca oraz układu oddechowego, a także fizycznie gwarantuje zachowanie równowagi przez oddziaływanie na błędnik.


Turkus - www.srebrnykruk.pl