Odcienie zielone (wynikają z zanieczyszczenia detrytusem roślinnym) oraz niebieskie (będące efektem przebijających się na powierzchnię kryształków pirytu), spotykane są sporadycznie. Niekiedy można się także spotkać z bursztynem o kolorze czarnym, będącym efektem zabiegów jubilerskich polegających na obróbce termicznej i szlifierskiej bryłek pokrytych na wierzchu tzw. bursztynową korą, tworzącą w rzeczywistości warstwą zwietrzeliny. Ich twardość wynosi od 2 do 2,5 w skali Mohsa, gęstości od 1,05 do 1,09 g/cm3, mają połysk szklisty, a po wypolerowaniu tłusty, pozbawione są łamliwości i cechująca się fluorescencją niebiesko-białą lub żółtozieloną, a dla odmiany birmie – niebieską. Jest złym przewodnikiem ciepła i elektryczności. Zawiera od 3 do 8 % kwasu bursztynowego, odpowiadającego za aromatyczny zapach wydzielający się w trakcie jego spalania. Jest wrażliwy na działanie kwasu, ługu, benzyny, alkoholu i perfum.
Bursztyn powstał około 50 mln lat temu z żywicy sosny bursztynowej. Znajdywany jest w postaci niewielkich kawałków, największy znaleziony okaz miał wagę około 10 kg. Zawiera w swej wewnętrznej strukturze liczne pęcherzyki powietrza, drobne szczeliny bądź rysy naprężeniowe. Zdarzają się okazy z wrośniętymi owadami, częściami roślin i niekiedy pirytem. Niektóre bryły bursztynu są częściowo przezroczyste, a częściowo prześwięcające lub mętne. Całkowicie przezroczyste kamienie nie zawierają wewnątrz pęcherzyków powietrza.
Bursztyn pocierany ręką albo suknem elektryzuje się, przyciągając niewielkie, lekkie cząstki np. papieru. Jego greckie określenie – „elektron” tłumaczone jako świecący i błyszczący, dało nazwę elektryczności. Można go podpalić zapałką. Spala się jasnym płomieniem, stąd też bierze się jego niemiecka nazwa „bernstein”, czyli płonący kamień. Nazwa geologiczna sukcynit, pochodzi od łacińskiego słowa „succinum”, oznaczającego sok bądź też żywicę drzewną. Znowuż Arabowie stosowalii określenie „anbar”, poprzez skojarzenie z zapachem ambry wydzielanym przez bursztyn w trakcie jego pocierania. Słowiańska nazwa jantar ma swoje korzenie w języku Litwinów oraz w fenickim wyrażeniu „jainitar” oznaczającym żywicę morską.
Wewnętrzne pęcherzyki powietrza oraz wrośnięte ciecze dają się usunąć za pomocą zabiegu „klarowania”, polegającego na gotowaniu w oleju rzepakowym. Inną metodą na pozbycie się wewnętrznych pęcherzyków powietrza powodujących mętną barwę, jest „wygrzewanie”, czyli nieśpieszne podgrzewanie kamienia, dające w efekcie rozjaśnienie i zwiększenie przejrzystości.
Bursztyn topi się w temperaturze 300oC, jednak niektóre jego odmiany takie jak np. czerwona dopiero w 400oC. W temperaturze od 170 do 200oC mięknie i można go prasować. Właściwość tą wykorzystuje się do przeprowadzania zabiegu „rekonstruowania”. Polega on na zgniataniu uplastycznionego nieforemnego z natury materiału bursztynowego, na regularne kamienie jubilerskie. Ostatnio duży niedobór surowca naturalnego wywołał próby prasowania okruchów bursztynu w temperaturze bliskiej progowego punktu mięknięcia, tj. 140oC, a nawet jeszcze niższej. Ma to za zadanie utrzymanie charakterystycznych odcieni barwnych i stopnia przejrzystości wykorzystanych składników. Bursztyn prasowany w temperaturze od 140 do 250oC i pod ciśnieniem do 3000 bar, sprzedawany jest po nazwą „ambroid”.
Miejscem występowania bursztynu jest głównie wybrzeże Morza Bałtyckiego, przy czym w największej ilości spotykany jest między Gdańskiem, a Kłajpedą. Duże jego zasoby spoczywają także na dnie Bałtyku.
Tylko 15 % wydobytego bursztynu znajduje bezpośrednio zastosowanie jubilerskie. Pozostałe ilości poddawane są przeróbce, przez prasowanie bądź wykorzystuje się go do celów technicznych.
Bursztyn już od prehistorycznych czasów stosowany jest do wyrobu biżuterii i przedmiotów artystycznych oraz jako kadzidło.
Pomylić go można z cytrynem, fluorytem, sepiolitem, marmurem onyksowym, sfalerytem, ambroidem. Imitowany jest przez najmłodsze żywice kopalne tzw. kopale, a także sztuczne żywice i szkło. Używane jako imitacje żywice, mają zazwyczaj większą gęstość niż bursztyn i zanurzone w wodzie z rozpuszczoną solą kuchenną w ilości 28 g soli na 0,25 litra wody, toną w niej, gdy naturalny bursztyn unosi się na powierzchni. Pod wpływem promieniowania nadfioletowego emitowanego przez lampę kwarcową, bursztyn naturalny wykazuje się fluorescencją żółtozieloną lub biało-niebieską, której to pozbawione są jego imitacje. Do imitowania bursztynu stosuje się także kombinacje sztucznej żywicy – poliesteru z malutkimi ułomkami naturalnego bursztynu, znane pod nazwą handlową „polybren”. Spotykane są także fałszerstwa bardzo poszukiwanych i drogich bursztynów zawierających okazy fauny sprzed milionów lat. Wykonywane są one przez zatopienie współczesnych przedstawicieli fauny, wewnątrz bursztynu.
